Қазақстан өңірлерін дамыту 30 жыл ішінде жүргізілген реформалар санының неғұрлым тірі және күрделі проблемасы болып қалуда

2024 жыл донор аймақтардың әлеуе­ті­не үлкен сын болды. Бюд­жеттің доноры бо­лып ірік­теліп шыққан төрт өңірдің өткен жылдан енгітігіп шыққанынбәріміз көрдік, был­тырғы дағ­дарыстан «ен­тігіп» шықты.

Бірақ со­ған қарамастан, Нұр-Сұл­тан мен Алматы қала­лары­ның, Аты­рау және Маңғыстау облыс­тары­ның ел бюджетіндегі үлесі 451 млрд теңгеден асты. Сарапшылардың айтуынша, донор аймақтардың не үшін әлсі­регенін дер кезінде анықтап алу керек. Кеш қимылдасақ  өзін өзі қамти алмайтын, тек дотациямен өмір сүретін аймақтардың қатыарына қосылады.  Сондықтан мәселені дереу қолға алып, нақты шешімдер қабыл­дау қажет..Елдiң өңiрлiк дамуы бюджетаралық қатынастарды жетiлдiру, салықтық кiрiстердi өңiрлiк бюджеттерге беру, аудандық және кенттiк бюджеттерге мәртебе бере отырып, жергiлiктi өзiн-өзi басқаруды қолдау, төмен тұрған бюджеттерге трансферттер мөлшерiн ұлғайту жөнiндегi күш-жiгерiне қарамастан бiркелкi емес болып отырғанын мойындау қажет.Еліміздің өңірлік дамуы мемлекеттік құрылымның біртұтас нысанымен, әкімшілік-аумақтық ұйыммен, облыстардың экономикалық мамандануымен және қалыптасқан бюджетаралық қатынастармен айқындалады.

AERC консалтингтік қызметтер департаментінің аға талдаушысы Ерасыл Серікбай Қазақстанның өңірлері арасындағы алшақтық 10-20 жылға жетуі мүмкін екенін айтты. Оның айтуынша, негізгі экономикалық және әлеуметтік орталықтар негізінен Астана, Алматы және Шымкент қалаларында, сондай-ақ Атырау және Маңғыстау облыстарында шоғырланған. Сонымен қатар, бірқатар өңірлер кірістер мен инвестициялардың төмен деңгейімен, инфрақұрылымның қартаюымен, халықтың көші-қон ағынымен, сондай-ақ денсаулық сақтау мен білім беру сапасымен байланысты проблемаларға тап болады.  

Сонымен қатар, 2024 жылдың тоғыз айының қорытындысы бойынша негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер бойынша өңіраралық айырмашылықтарды талдауға сәйкес жан басына шаққандағы ЖӨӨ ең көп көлемі:

Ең аз дамыған өңірлер анағұрлым қарапайым көрсеткіштерді көрсетеді:

«Өңірлер бойынша жан басына шаққандағы ЖӨӨ-нің орташа мәні шамамен 4,2 млн теңгені құрайды. Бұл ретте ең төмен дамыған өңірлердің осы деңгейден артта қалуы үш еселенген мәнге жетеді, ал Атырау облысымен айырмашылық — 9,3 есе», — деп түсіндірді сарапшы.

Сондай-ақ, Е.Серікбай халықтың табысы деңгейінде едәуір сәйкессіздіктерді бөліп көрсетеді.

Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, ел бойынша орташа айлық атаулы жалақы 2024 жылы 402,6 мың теңгені құрады.

Ең жоғары деңгей Атырау облысында — 620,4 мың теңге, Жетісу облысында бұл көрсеткіш 291,1 мың теңгені құрайды. Айырмашылық екі еседен артық.

Бұдан басқа, өңірлер көліктік қолжетімділікті (авто- және теміржол), цифрлық байланыстылықты және инженерлік желілерді қоса алғанда, қазіргі заманғы инфрақұрылыммен қамтамасыз ету деңгейі бойынша мегаполистерден едәуір төмен. Бұл, сарапшының пікірінше, экономикалық теңсіздікті күшейтеді және анағұрлым дамыған орталықтарға көші-қонды одан әрі күшейтуге ықпал етеді.

«Дамыған және артта қалған өңірлер арасындағы уақытша алшақтық қарастырылып отырған параметрлерге байланысты 10 жылдан 20 жылға дейін болуы мүмкін. Бұл сәйкессіздіктерді қысқартудың шынайылығы мемлекеттік саясаттың кешенділігі мен дәйектілігіне байланысты», — деді Е. Серікбай.

Продолжая тему:
#Деньги #Доноры #Казахстан #Развитие #Регионы Казахстана
В США обсуждались возможности реализации стратегических проектов в Казахстане
4 июля 2025 в 21:58
Новые тарифы на воду в Казахстане: Первые результаты
1 июля 2025 в 13:37
К концу 2025 года ожидается полное подключение к сервисам мобильных и межбанковских QR-платежей
4 июля 2025 в 21:33
Прощай, eGov.kz? Казахстан готовит замену главному порталу госуслуг
30 июня 2025 в 10:54
Запускается спецавтобус между аэропортом Ушарала и поселком Акши на Алаколе
4 июля 2025 в 20:59
Проезд через границу Казахстана может стать платным
30 июня 2025 в 09:39
Минцифры тестирует ИИ-агента по получению госуслуг
4 июля 2025 в 20:29
Одна цена для всех: Kaspi установил новую комиссию за переводы на карты других банков
1 июля 2025 в 14:26
В Карагандинской области ожидается повышение цен на проезд в автобусе
4 июля 2025 в 19:54
Высокая ставка: Евразийский банк предлагает казахстанцам заработать на вкладе
2 июля 2025 в 15:23
По подозрению в совершении преступления задержан бывший руководитель Национального бюро по противодействию коррупции
4 июля 2025 в 19:25
Вполне реально: Смадияров об угрозе смертной казни для двух казахстанцев в Индонезии
30 июня 2025 в 20:29
Кассационные суды: что изменилось
4 июля 2025 в 18:57
Цены на картофель выросли почти вдвое
1 июля 2025 в 17:27
Kaspi.kz: Теперь доступно погашение кредита или рассрочки круглосуточно в мобильном приложении
4 июля 2025 в 18:17
Казахстанцев ждут длинные выходные в июле
1 июля 2025 в 15:26
В 18 раз выросли инвестиции Катара в экономику Казахстана
4 июля 2025 в 17:52
Почти полмиллиона казахстанцев проверили, подвергались ли их персональные данные утечке
1 июля 2025 в 13:00
В Актау трое осуждены за незаконное лишение свободы и эксплуатацию инвалидов
4 июля 2025 в 17:21
Один из крупнейших рудников Казахстана продали китайской компании за $1,2 млрд
30 июня 2025 в 09:41
В Карагандинской области нашли захоронение ребёнка эпохи кыпчаков
4 июля 2025 в 16:57
В Казахстане хотят отказаться от желтых номеров: что это значит
30 июня 2025 в 11:48
До 8,5 млн тенге увеличили подъемные выплаты медикам в Карагандинской области
4 июля 2025 в 16:54
Alatau City Bank начал чистку: некоторые счета казахстанцев закроют
1 июля 2025 в 10:03