Қазақстан өңірлерін дамыту 30 жыл ішінде жүргізілген реформалар санының неғұрлым тірі және күрделі проблемасы болып қалуда

2024 жыл донор аймақтардың әлеуе­ті­не үлкен сын болды. Бюд­жеттің доноры бо­лып ірік­теліп шыққан төрт өңірдің өткен жылдан енгітігіп шыққанынбәріміз көрдік, был­тырғы дағ­дарыстан «ен­тігіп» шықты.

Бірақ со­ған қарамастан, Нұр-Сұл­тан мен Алматы қала­лары­ның, Аты­рау және Маңғыстау облыс­тары­ның ел бюджетіндегі үлесі 451 млрд теңгеден асты. Сарапшылардың айтуынша, донор аймақтардың не үшін әлсі­регенін дер кезінде анықтап алу керек. Кеш қимылдасақ  өзін өзі қамти алмайтын, тек дотациямен өмір сүретін аймақтардың қатыарына қосылады.  Сондықтан мәселені дереу қолға алып, нақты шешімдер қабыл­дау қажет..Елдiң өңiрлiк дамуы бюджетаралық қатынастарды жетiлдiру, салықтық кiрiстердi өңiрлiк бюджеттерге беру, аудандық және кенттiк бюджеттерге мәртебе бере отырып, жергiлiктi өзiн-өзi басқаруды қолдау, төмен тұрған бюджеттерге трансферттер мөлшерiн ұлғайту жөнiндегi күш-жiгерiне қарамастан бiркелкi емес болып отырғанын мойындау қажет.Еліміздің өңірлік дамуы мемлекеттік құрылымның біртұтас нысанымен, әкімшілік-аумақтық ұйыммен, облыстардың экономикалық мамандануымен және қалыптасқан бюджетаралық қатынастармен айқындалады.

AERC консалтингтік қызметтер департаментінің аға талдаушысы Ерасыл Серікбай Қазақстанның өңірлері арасындағы алшақтық 10-20 жылға жетуі мүмкін екенін айтты. Оның айтуынша, негізгі экономикалық және әлеуметтік орталықтар негізінен Астана, Алматы және Шымкент қалаларында, сондай-ақ Атырау және Маңғыстау облыстарында шоғырланған. Сонымен қатар, бірқатар өңірлер кірістер мен инвестициялардың төмен деңгейімен, инфрақұрылымның қартаюымен, халықтың көші-қон ағынымен, сондай-ақ денсаулық сақтау мен білім беру сапасымен байланысты проблемаларға тап болады.  

Сонымен қатар, 2024 жылдың тоғыз айының қорытындысы бойынша негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер бойынша өңіраралық айырмашылықтарды талдауға сәйкес жан басына шаққандағы ЖӨӨ ең көп көлемі:

Ең аз дамыған өңірлер анағұрлым қарапайым көрсеткіштерді көрсетеді:

«Өңірлер бойынша жан басына шаққандағы ЖӨӨ-нің орташа мәні шамамен 4,2 млн теңгені құрайды. Бұл ретте ең төмен дамыған өңірлердің осы деңгейден артта қалуы үш еселенген мәнге жетеді, ал Атырау облысымен айырмашылық — 9,3 есе», — деп түсіндірді сарапшы.

Сондай-ақ, Е.Серікбай халықтың табысы деңгейінде едәуір сәйкессіздіктерді бөліп көрсетеді.

Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, ел бойынша орташа айлық атаулы жалақы 2024 жылы 402,6 мың теңгені құрады.

Ең жоғары деңгей Атырау облысында — 620,4 мың теңге, Жетісу облысында бұл көрсеткіш 291,1 мың теңгені құрайды. Айырмашылық екі еседен артық.

Бұдан басқа, өңірлер көліктік қолжетімділікті (авто- және теміржол), цифрлық байланыстылықты және инженерлік желілерді қоса алғанда, қазіргі заманғы инфрақұрылыммен қамтамасыз ету деңгейі бойынша мегаполистерден едәуір төмен. Бұл, сарапшының пікірінше, экономикалық теңсіздікті күшейтеді және анағұрлым дамыған орталықтарға көші-қонды одан әрі күшейтуге ықпал етеді.

«Дамыған және артта қалған өңірлер арасындағы уақытша алшақтық қарастырылып отырған параметрлерге байланысты 10 жылдан 20 жылға дейін болуы мүмкін. Бұл сәйкессіздіктерді қысқартудың шынайылығы мемлекеттік саясаттың кешенділігі мен дәйектілігіне байланысты», — деді Е. Серікбай.

Продолжая тему:
#Деньги #Доноры #Казахстан #Развитие #Регионы Казахстана
В Туркестанской области на возвращенные активы обеспечивают села качественным водоснабжением
30 июля 2025 в 13:00
Контрольная точка — не контрольный выстрел. Что происходит с геологией Казахстана
28 июля 2025 в 10:53
Распространенные схемы интернет-мошенничества назвали в МВД
30 июля 2025 в 12:50
Евро, рубли, доллары: что будет с валютными депозитами после отзыва лицензии у банка
28 июля 2025 в 17:58
Минобороны: Поиски вертолёта EC-145 затруднены видимостью на дне озера Сорбулак
30 июля 2025 в 12:46
Спасатели МЧС Казахстана обнаружили фрагменты пропавшего вертолета
26 июля 2025 в 11:53
Брат Бишимбаева выйдет пораньше: суд сократил срок по амнистии
30 июля 2025 в 12:31
Что происходит с луком и картофелем в Казахстане: данные от Минсельхоза
29 июля 2025 в 11:27
Казгидромет: В Казахстане резко похолодает
30 июля 2025 в 12:30
Ночные проверки в Алматы: полиция поймала подростка за рулем
28 июля 2025 в 14:28
Чтение в 90 — и мозг меняется: ученый рассказал, как это работает
30 июля 2025 в 12:26
Пенсия по-новому: в Казахстане хотят пересмотреть порядок оформления
29 июля 2025 в 14:06
Сауда және интеграция министрлігі Қазақстан көмірін Ресей арқылы Еуропаға қайта тасымалдау туралы келісімге қол жеткізілгенін мәлімдеді
30 июля 2025 в 12:18
Новый взгляд на инсульт: эксперты назвали неожиданный триггер
25 июля 2025 в 13:20
Из дороги — в аллею: часть улицы Пушкина станет пешеходной зоной
30 июля 2025 в 12:17
Концертное выступление Дженнифер Лопес в Астане: что нужно знать зрителям
29 июля 2025 в 17:10
Скорая, операции, реабилитация: что входит в медстраховку и как ею пользоваться
30 июля 2025 в 12:11
БЦК запустил ипотеку под 3,5%, но пользователи в сети спорят, насколько она выгодна
26 июля 2025 в 17:14
Кафе и рестораны дорожают: рейтинг регионов по расходам
30 июля 2025 в 11:59
Не болели COVID-19? Все равно пострадали — ученые обнаружили ускоренное старение мозга
29 июля 2025 в 13:25
Forbes Kazakhstan представил рейтинг казахстанских банков по итогам 2024 года
30 июля 2025 в 11:57
В Казахстане введут прогрессивный налог на продажу жилья
29 июля 2025 в 16:51
Прокуратура предупреждает: Принуждение ко вступлению в брак — нарушение прав человека
30 июля 2025 в 11:54
В Алматинской области начинается масштабная перезагрузка туризма
25 июля 2025 в 17:13