Ұлттық банк тапсырысымен жүргізілген сауалнама қазақстандықтардың 65%-ға жуығында жинақ ақшасы жоқ екенін көрсетті.
Статистика бюросының 2024 жылғы дерегінше, жәрдемақылар отбасы табысының 4 пайызын ғана құрайды. Елдегі «ең кедей өңір» деп аталатын, әрі көпбалалы отбасы көп Түркістан облысының өзінде әр үйдегі кірістің 6,8 пайызын жәрдемақы жабады.
- 1 млн-нан астам қазақстандықтың баспана мен азық-түлік алуға жұмсайтын шығыны табысынан 2 есеге асып түседі.
- Халықтың табысы туралы мәліметтердің нақтылауына еңбек нарығындағы өзгерістер, автоматтандыру мен цифрландыру әсер етіп отыр.
- Соңғы 5 жылдағы жұмыссыздық деңгейінің өсімі мен халықтың атаулы ақшалай табысының төмендеуі нәтижесінде халықтың тұрмыс-тіршілігі өткен жылдарға қарағанда салыстырмалы түрде нашарлауы да таңғалатын дүние емес.
- Жұмыс орындарының азаюы мен кадрларды қысқарту да жұмыссыздық деңгейінің өсуіне әкеледі.
- Шағын және орта бизнестердің баяу дамуы, оларды қаржыландырудың сәтсіз тұстары халықтың табысына кері әсер етті.
- Сауалнамаға қатысқандардың 22%-да ғана жинаған ақшасы болса, 13,3%-ы жауап беруге қиналған.
- Жинақтары бар респонденттердің үштен екісі ақшасын банк депозитінде сақтайды.
- Көрсеткіш наурыз айынан бастап ай сайын төмендеп келеді: сәуірде 74,5%-дан 69%-ға, мамырда 67,4%-ға дейін.
- Дегенмен, 2024 жылдың соңғы айларында ол 53-54%-дан аспағанын айта кеткен жөн.
Күнкөріс деңгейі мен ең төменгі жалақы арасындағы алшақтықтың арасы бір-бірімен алыстап барады
Күнкөріс деңгейін есептеу әдістемесі 2006 жылы бекітілген.
54 408 теңге көлеміндегі күнкөріс деңгейі азық-түлік, тұрғын үй-коммуналдық қызметтер, дәрі-дәрмек және басқа да қажеттіліктерді қамти алмайды. Кедейлік шегін төмен етіп көрсету арқылы мемлекеттегі шынайы әлеуметтік жағдай бұрмаланып тұр. Халықтың жағдайын статистикаға емес, дастараханындағы ас мәзіріне қарап бағалау керек. Халықтың нақты қажеттіліктерін толық ескермейтінін айтып, тұтыну себетін қайта қарау қажет деген пікір басым. Халық арасындағы пікірлердің беталысы әлеуметтік жағдайдың қаншалықты күрделі екенін көрсетіп тұр. Жалақының номиналды өсімі инфляцияны қуып жете алмай жатыр. Сарапшылардың айтуынша, төмен жалақы алатын қызмет салаларына субсидиялау тетіктерін енгізіп, мемлекет коммуналдық төлемдер, қоғамдық көлік, дәрі-дәрмек сияқты өмірлік маңызы бар шығындардың бір бөлігін қайтарып беретіндей жүйе құруы керек.
