Қауымдастық корпоративтік табыс салығы (КТС) мен қосымша құн салығының (ҚҚС) мөлшерлемелерін көбейтуді қолдамайтынын тағы да мәлімдеді. Олар бұл шешім экономика мен бизнеске ғана емес, тауарлар мен қызметтердің өзіндік құнының өсуіне, инфляциялық процестердің күшеюіне және халықтың сатып алу қабілетінің төмендетіп, ішкі тұтыну нарығына кері әсер ететінін ескертеді. Ресми мәлімдемелерде салық ауыртпалығын арттыру арқылы Еңбекақы қорына түсетін жүкті жеңілдетуге басымдық берілетіні айтылғанмен, бұл шешім, шынтуайтында, шығынды азайту орнына экономиканы «көлеңкеге» итермелейді. Қысқасы, қауымдастық бұл шешім тек ішкі нарыққа емес, шетелдік инвесторлардың да қызығушылығы бәсеңдеп, елдің экономикалық даму қарқыны тежелуі мүмкін деп алаңдап отыр.
- Жеке табыс салығына (ЖТС) прогрессивті шкаланы енгізу білікті мамандарға, шағын және орта бизнес өкілдеріне, сондай-ақ кәсіпкерлерге салықтық ауыртпалықты арттырады. Бұл көлеңкелі жұмыспен қамту деңгейінің өсуіне және жалақыны «конвертпен» төлеудің көбеюінеа әкелуі мүмкін, салдарынан салықтық тұрақтылық пен қызметкерлердің әлеуметтік қорғалуы әлсірейді.
- Арнайы салық режимдерінің санын азайту шағын бизнесті жалпыға бірдей салық салу режиміне көшуге мәжбүрлейді. Бұл салықтық төлемдердің артуына және шығындардың өсуіне алып келеді. Соның салдарынан кәсіпкерлер үшін нарыққа шығу қиынға соғады, микро-кәсіпорындардың жабылу қаупі жоғарылайды және бизнестің көлеңкелі секторға кетуі күшейеді.
- ҚҚС төлеуші ретінде тіркелу шегін төмендету кәсіпкерлер мен салық органдарына әкімшілік жүктемені арттырады. Фискалдық тиімділіктің орнына формалды кедергілер көбейіп, заңды қызмет жүргізуге деген ынта төмендейді.
- Шағын бизнесті B2B сегментіндегі арнайы режимдер жүйесінен шығару нарықтық бәсекелестік пен іскерлік ортаны әлсіретеді. Бұл бизнестің дамуына кедергі келтіріп, қалыптасқан серіктестік байланыстарды бұзады және кәсіпкерлік бастамалардың қарқынын төмендетеді.
- Медицина саласына, оның ішінде ҚҚС енгізу арқылы салықтық ауыртпалықты арттыру – медициналық қызметтердің сапасы мен қолжетімділігіне тікелей қауіп төндіреді. Қауымдастықтың пікірінше, реформалар адамның негізгі құқығы – денсаулық сақтау құқығына қайшы келмеуі тиіс.
ҰСЫНЫСТАР
- Салықтық ауыртпалықты арттыру емес, бюджет шығындарын оңтайландыру мен тиімділігін арттыруға басымдық беру.
- Бизнесті қысымға алмай, салықтық әкімшілендіруді жетілдіру шараларын күшейту.
- Жекелеген «арам» ойыншылардың әрекетінен туындаған салық ауыртпалығын заңды жұмыс істеп отырған кәсіпкерлерге ауыртпалық жасамау.
- Салық реформасын ашықтық, айқындық және бизнес-қауымдастыққа құрмет көрсету қағидаттарына негіздеу.
- Жаңа салық кодексінің негізгі ережелерін әзірлеу кезінде бизнес өкілдерімен, сарапшылармен және азаматтық сектормен толыққанды диалог орнату.
Сарапшылардың пікірінше, Қазақстанға салықтық қысымды күшейту емес, экономиканың тұрақты дамуына және бизнес пен мемлекет арасындағы сенімді нығайтуға бағытталған ұтымды әрі теңгерімді реформалар қажет.
