Қаржылық сауаттылық банктерден басталу керек

Жалпы, елдегі қаржы саласын одан әрі жетілдіру керектігі, бұл салада арнайы тұжырымдамалар жасалуы қажеттігі жиі айтылады. Осыған орай еліміздің Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі (ҚНРД) 2030 жылға дейін бұл саланы дамыту тұжырымдамасын да қабылдаған.  

Агенттіктің төрағасы Мәдина Әбілқасымованың сөзіне сүйенсек, тұжырымдаманың негізгі мақсаты – Қазақстанның тұрақты және инклюзивті экономикалық өсуіне және халықтың әл-ауқатын жақсартуға айтарлықтай үлес қосу. Тұрақты және бәсекеге қабілетті қаржы нарығын қалыптастыру.

Соңғы 5 жылда қаржы жүйесінің активтері 74,5 пайызға өсіп, 44,3 трлн теңгеге дейін жеткен. Бұл біздің ЖІӨ-нің 54,5 пайызын құрайды. Елдегі екінші деңгейлі банктер қаржы секторының 85 пайызын иемденсе, қалған 15 пайызы басқа секторлардың үлесінде.

ҚНРДА төрағасы Мәдина Әбілқасымованың сөзіне сүйенсек, тұтынушылармен адал жұмыс істеу үшін тұтынушылардың да қаржылық сауаттылығын арттыру мәселесі өзекті. Тұтынушы қаржылай сауатты болғанда әртүрлі тәуекелдерге жол берілмейді. Мысалы, банктерге барғанда банк ұсынған несиелер жайында, сақтандыру қызметі жайында сауатты болған адам еш ұтылмайды.

«Банкке өзіне не қажет екенін біліп бару, қаржылай сауатты болу, банк ұсынған пайыздарды есептей алу да ұтылмауға жол береді. Сақтандыру қызметіне қатысты да сауатты болған жөн», – дейді М.Әбілқасымова.

2030 жылға дейінгі тұжырымдамада осындай талаптар ескерілсе, бұдан бөлек, шағын және орта бизнестің қаржылық сауаттылығын арттыру да өзекті болмақ. Халықтың өзін-өзі жұмыспен қамтуына жағдай жасауы да қай кезде өзекті. Осыған байланысты жұмыс істеуге қабілетсіз кәсіпорындарды мемлекеттік қолдауды тоқтату, оның орнына елді жұмыспен қамтитын, жұмыссыз жүрген азаматтардың қолына «күрек» ұстата алатын кәсіпорындарды қолдау жүзеге асады. Бұған қоса стрестік активтермен мәмілеге келу, цифрлы платформа құру, банкроттықты рәсімдеу мәселелері де қаржы нарығын дамыту тұжырымдамасында қарастырылған.

Жалпы, ҚНРДА ұсынған деректерге сәйкес, бизнесті несиелендіру өсімі былтырғы қараша айының қорытындысы бойынша ауыл шаруашылығын есепке алмағанда барлық дерлік салаларда байқалды. Атап айтқанда, өнеркәсіп саласының алған несиесі 2,6%-ға, яғни 4,1 трлн теңгеге дейін (2024 жылдың басынан бастап 21,7%-ға өсті), сауда-саттықта 4,4%-ға, яғни 3,4 трлн теңгеге дейін (+13,8%) өсті.

Қалған салалардағы несиелендіру көлемінің өсімі мынандай: құрылыста – 1,9%, 0,6 трлн теңгеге дейін, көлік саласында – 12,6%, 0,9 трлн теңгеге дейін, ақпарат және байланыс саласында – 6,9%, 0,1 трлн теңгеге дейін, басқа да қызмет көрсету салаларында – 4,4%, 3,1 трлн теңгеге дейін.

Сарапшылардың айтқанына сенсек, банк секторында банк салымшылардың емес, банк қызметкерелерінің қаржылық  сауаттылығын көтеру маңызды.   

Қазақстандағы қаржылық сауаттылық деңгейі мәз емес екенін сарапшылар жиі айтады. Банктер халыққа пайыздың қалай есептелетінін, дифференциалды кредит пен ануитетті кредиттің айырмашылығын, өзін-өзі банкрот қылудың артықшылықтары мен кемшіліктерін ашып айтуы керек.

Қаржыгер Мақсат Халықтың айтуынша, бұл халыққа қол жетімді болуы үшін  цифрлық платформа арқылы  оқытылғаны, бұған ҚНДРА мен Ұлттық банк мүдделі болуы керек. Қаржылық сауаттылық қарапайым ғана алаяқтардан қорғана білу, жеке қар­жыңызды депозитте сақтау, оны қор­ландырып жинақтау және ұлғайту жол­дарын меңгеру, депозиттен де бөлек қар­жылық құралдарымен танысу, соны­мен қатар несиені тыңғылықты зерттеп білу секілді құндылықтардан құралады. Егер несиенің пайыздық мөлшерлемесі тым жоғары болып кет­кенде ол да тиімсіз құралға айналады. Сондықтан тиімді шарттармен алудың да көптеген мүмкін­дігімен танысқан жөн. 

«Қаржы пира­мидалары дамыған және әртүрлі за­манауи техникалық құрылғылар арқылы алаяқтардың шабуылы өршіген заман. Алаяқтар адамның дауысын жазу ар­қылы, оны өңдеп, жалған телефон қоңы­рауларымен адамды адастыратын кезеңде қаржылық сауаттылық олардың осындай қитұрқы әрекеттеріне төтеп беруге кө­мектеседі», — дейді сарапшы.

Қаржы нарығы үшін биылғы тың жаңалық – Банктер туралы жаңа заң. Бұл құжат биыл дайын болады деп күтіліп отыр. Мамандардың айтуынша, қолданысқа енетін бұл заң қаржы саласына тың өзгерістер әкелуі тиіс. Ендігісі нарықты сол өзгерістерге дайындауға байланысты болып тұр. 

Продолжая тему:
#АРРФР РК #Деньги #Казахстан #Мадина Абылкасымова #Финансы #Экономика Казахстана
Неожиданный удар по организму: чем опасны таблетки для похудения
28 июня 2025 в 19:09
Остановить старение? Ученые назвали витамин, который творит чудеса с кожей
26 июня 2025 в 11:06
В Туркестанской области мужчину с инвалидностью незаконно лишили квартиры
28 июня 2025 в 18:23
Доллар больше не в моде? Многие казахстанцы переходят на тенге
25 июня 2025 в 09:36
В Алатауском районе прошел масштабный субботник с участием общественников и деятелей культуры
28 июня 2025 в 17:51
Уходит на пике. Почему Home Credit решил продаться Forte — мнение
27 июня 2025 в 12:16
В воскресенье Казахстан будет в дождях, грозах и сильном ветре
28 июня 2025 в 17:27
С 2026 года в Казахстане повысят пенсии и соцвыплаты
27 июня 2025 в 14:17
Пожар в кафе Астаны: людей спасали с крыши
28 июня 2025 в 17:10
Пенсии не хватает? Почему пожилые казахстанцы выходят на работу
24 июня 2025 в 10:42
Как развивается инфраструктура города Конаев
28 июня 2025 в 16:48
Доллар дешевеет: что происходит с тенге
25 июня 2025 в 15:35
Президент Казахстана подарил квартиры 66 сотрудникам СМИ
28 июня 2025 в 16:29
Назван идеальный уровень сахара для долгой жизни — данные ученых
27 июня 2025 в 13:47
Спасатели эвакуировали подростка с горной тропы в Кокшетау
28 июня 2025 в 15:48
Kaspi начал выплату дивидендов: сколько получат Михаил Ломтадзе и Вячеслав Ким
25 июня 2025 в 15:13
Сколько стоят доллар и рубль в обменниках Казахстана 28 июня
28 июня 2025 в 15:46
В Home Credit Bank пояснили свою продажу ForteBank
27 июня 2025 в 10:54
«Жас Бүркіт» — бронзовые призёры международного военно-патриотического сбора Айбын — 2025
28 июня 2025 в 15:33
Не игнорируйте эти сигналы. Первые признаки грыжи, о которых должен знать каждый
25 июня 2025 в 14:08
Восточный Казахстан вложит 40 млрд в фермы
28 июня 2025 в 15:01
Что с долларом и тенге? Официальный курс на 25 июня
24 июня 2025 в 15:36
Казахстан усиливает международное сотрудничество в нейрохирургии — встреча Токаева с экспертами
28 июня 2025 в 14:50
Кошка обнюхивает вас? Это значит больше, чем вы думали
30 мая 2025 в 12:12