Бұл жолы шығыс табыстан асып кетті. Сарапшылар бұл бағытта ілгерілеушілік бар екенін айтып жатыр. Салыстырсақ, мүның алдында бұл көрсеткіш 8.7 млрд доллар болатын. Бірақ көрсеткіш дұрыс болғанмен, белді босатып алуға болмайды. 2025 жылдағы жағдайдың қалай құбылатыны әзірге белгісіз.
Экономист Ғалымжан Айтқазиннің Tengenomika Telegram арнасында төлем балансының ағымдағы шотының басқа баптары 2023 жылдағыдай деңгейде қалғанын айтыпты.
Қызмет көрсету балансы 2023 жылғы минус $1,97 млрд-тан 2024 жылы минус $1,73 млрд-қа дейін аздап жақсарды, сауда балансы бір жыл бұрынғы $19,9 млрд-қа қарағанда $19,4 млрд құрады.
«Ағымдағы шоттың негізгі нашарлауы негізінен импорттың өсуінен туындаған тоқсандағы сауда балансының $2,9 млрд-қа дейін күрт төмендеуінен 2024 жылғы 4-тоқсанға келді», — деп атап өтті сарапшылар, сауда балансы әдетте тоқсанға $5 млрд құрайтынына назар аудара отырып.
Кеше, 11 наурыз күні Ұлттық банктың базалық мөлшерлеме бойынша сарапшылармен кездесуінде балансының ағымдағы шоты бойынша болжамды ұсынды. Оның жұмысына қатысқан сарапшылар 2025 жылы ТБ ағымдағы шоты импорттың жоғары өсімі мен шетелдік тікелей инвесторларға (мұнай секторы) төлеуге кірістердің ұлғаюы аясында екі еседен астам тапшы болуы мүмкін екенін ескертті.
Осылайша, Ұлттық банктің болжамына сәйкес ағымдағы шоттың тапшылығы 2025 жылы ЖІӨ-ге қатысты -2,8% -ды, 2026 жылы ЖІӨ-ге қатысты -3,2% -ды, 2027 жылы ЖІӨ-ге қатысты -2,8% -ды құрайды.
Ағымдағы шоттың құрылымы мыналардан: сауда теңгерімінен (тауарлар экспорты мен импорты арасындағы айырмашылық), қызметтер теңгерімінен (көлік, туризм, қаржы және ақпараттық қызметтер сияқты қызметтер экспорты мен импорты), кірістерден (шет елдердегі пайыздар, дивидендтер, жалақы түсімдері мен төлемдері), ағымдағы трансферттерден (көшіп-қонушылардың ақша аударымдарын қоса алғанда, өтеусіз аударымдардан және т.б.) тұрады халықаралық көмек).
Сарапшылардың сөзінше төлем балансынан санның емес, валютаның нақты келуі мен кетуінің маңызы зор, олар кідірісі болуы мүмкін немесе, керісінше, төлем балансындағы транзакциялардың нақты белгілерінен асып кетуі мүмкін. Бұл өз кезегінде ұлттық валюта бағамын ұстап тұратын сауда теңгерімінің айтарлықтай профицитін сақтауға мүмкіндік береді.
Бұл көрсеткіш елдің қаржылық тұрақтылығын және әлемдік нарықпен экономикалық байланыстарын бағалау үшін маңызды.
