Қазақстанда жылдық инфляция 10% -ға жетті. Әсіресе өткен айда азық-түлік қымбаттады. Бұл туралы Ұлттық банк деректерінде айтылған. Қазақстанда инфляция таяу айларда жеделдейді, деп болжайды ресейлік Талдамалық кредиттік рейтингтік агенттіктің (АКРА) және Қолданбалы экономикалық зерттеулер орталығының (AERC) сарапшылары.
Рубльдің теңгеге қатысты нығаюы жағдайды ушықтырып отыр
АКРА бағалауы бойынша, наурызда айлық инфляция шамамен 1% -ды құрайды, ал жылдық инфляция 9,8% -ға жетеді. Бағаның өсуi бiрiншi кезекте қызметтердiң, әсiресе тұрғын үй-коммуналдық қызметтерге тарифтердiң қымбаттауына байланысты болады. Сыртқы факторлар қосымша қысым көрсетуде — импортталатын тауарлар шетелде бағаның өсуінен және шетел валюталарына қатысты теңгенің әлсіреуінен қымбаттауда.
Осындай болжамды AERC талдаушылары ұсынды: олардың есептеулері бойынша, наурызда жылдық инфляция 9,9%, сәуірде — 10,5%, ал мамырда — 11,04% құрайды. Қазақстандағы бағаға қысым көрсетудің негізгі факторларының бірі Ресейдегі инфляция болып қалып отыр, деп атап өтті AERC. Ақпанда РФ-дағы тұтыну бағасының индексі жылдық мәнде 10,06% -ға дейін өсті, бұл 2023 жылғы ақпаннан бергі ең жоғарғы көрсеткіш.
Тарифтердiң өсуі қалтаға әсер ететіні сезілді
Бұдан басқа, операциялық шығындардың көбеюі: жалдау, өз қызметкерлерінің жалақысы, басқа да коммуналдық қызметтер — бизнесті өз баға стратегиясын қайта қарауға мәжбүрлейді. Бұл шығындар тарифтерді көтеру арқылы тұтынушыларға жиі аударылады.
AERC бас директоры . Жаныбек Айғазиннің айтуынша, Біз инфляция туралы айтар болсақ, оның өткен жылдың наурызымен салыстырғанда 10% -ға өсті. Қалай болғанда да бағалар ЖЖМ мен ТКШ өседі.
- Бір жағынан инфляция — экономика өсімінің көрсеткіші.
- Екінші жағынан, ол жоғары болмауы тиіс, әйтпесе ол сіз тапқан табыстың бәрін жейді.
- Наурызда жылдық инфляция бүкіл ел бойынша дерлік — 20 өңірдің 16-сында дес бермей тұр.
- Оның ең жоғары мәні Астанада 13,3%-бен тіркелді. Азық-түлік тауарларының бағасы бір айда бірден 1,1% -ға өсті: бұл санатта инфляция 6,5% -дан 7,6% -ға дейін жеделдеді.
- Азық-түлік бағасы Ақмола облысында едәуір өсті (+ 10,6%).
- Азық-түлікке жатпайтын тауарлар санатындағы инфляция жылына 9,1% -ға дейін жеделдеді.
Ең жоғарғы мән (15,2%) Түркістан облысында тіркелді. Ақылы қызметтерге келетін болсақ, мұнда айлық өсім небәрі 0,2% -ды құрады, ал инфляция жыл сайын 14,3% -ды құрады. Қызметтер БҚО-да неғұрлым қымбаттады (жылдық динамикада 19,1%).
Тұтастай алғанда ел бойынша айлық инфляцияның өсуі 1,3% -ды құрады.
Бұған дейін сарапшылар 2025 жылдың қорытындысы бойынша жылдық инфляцияны 10,6% деңгейінде болжаған болатын.
Қарапайым қазақстандықтар білуі тиіс ең бастысы — жылдық инфляцияның бағыты әртараптандырылып барады.
- 2025 жылға болжам 10,6% -ға дейін көтерілді (бұрын бағалау 8,7% деңгейінде болатын);
- 2026 жылға — жеті пайыздан тоғыз пайызға дейін;
- 2027 жылға — 5,8% -дан 6,1% -ға дейін.
Экономикалық өсім жөніндегі болжамдар да нашарлады. Сарапшылардың күтулері мынадай:
- 2025 жылы экономика 4,9% орнына 4,7% -ға ғана өседі;
- 2027 жылы — 4,5% орнына 4,3% -ға. Базалық мөлшерлемеге келетін болсақ, инфляциялық күтулердің өсуінен ол жоғары күйінде қалып отыр. Болжамдар мынадай:
- 2025 жылдың соңына 15,9%;
- 14,3% — 2026 жылға;
- 11,5% — 2027 жылға.
Есесіне Brent маркалы мұнайдың болашақ бағасының бағасы іс жүзінде өзгерген жоқ: 2025 жылы барреліне 75 доллар және 2027 жылы 72,5 доллар.
