Премьер-министрдің орынбасары — ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин бүгін үкіметте өткен жиында Ұлттық ҚҚС мөлшерлемелерін саралау қалай жұмыс істейтінін айтып берді.
«ҚҚС — бюджетті толықтырудың негізгі көздерінің бірі. ҚҚС мөлшерлемесін 16% -ға дейін арттыру және саралау бюджеттің құбылмалы мұнай кірістеріне тәуелділігін азайтуға, Ұлттық қордың жинақ функциясын күшейтуге және басым мемлекеттік жобаларды қаржыландыруға мүмкіндік береді», — деп атап өтті ҰЭМ министрі.
Бұл жолы үкімет ауыл шаруашылығы өнімдерін ҚҚС-тан босатуды қолдап отыр
Оның айтуынша, шаруа қожалықтары осы уақытқа дейін босатылды. Алдағы уақытта да бұл жеңілдік сақтала бермек. Ал денсаулық сақтау саласына ҚҚС деңгейі 10%. Бұл жеңілдікке басқа қандай салаларға берілетіні бизнес өкілдерімен бірге қосымша талқыланады. «10% жеңілдікті саралау не үшін қажет» деген сауалға министрдің жауабы дайын болып шықты. Алдағы уақытта мөлшерлеме көбейген кезде декларациялар жасау күрделене түседі, дебеттік сальдо жинақталады.
«Бүгінде кәсіпорындардың тек 4% ғана ҚҚС төлейді. Көптеген компаниялар салық салудан құтылу үшін бизнесті жасанды түрде бөлшектейді. Бұл салық жүйесін бұзып, ҚҚС-ты қалыпты есептеуге кедергі келтіреді. Сондықтан есепке қою шегін 15 млн теңгеге дейін төмендету ұсынылады. Ұсақтау шығындарының құны ұсақтаудың пайдасынан асатын жағдайлар жасалуда «, — деп атап өтті министр.
Оның айтуынша, бұл бизнес үшін тең жағдай жасайды, жалтару схемаларын болдырмайды. Бұл мәселеде біз халықаралық тәжірибеге бағдарланамыз.
Ол көптеген дамыған және дамушы елдерде ҚҚС бойынша шек не едәуір төмен, не мүлдем жоқ екенін нақтылады. Мысалы, Канадада, Кореяда, Скандинавия елдерінде, Шығыс Еуропаның бірқатар елдерінде және біздің жақын көршілерімізде, Ресейде, Өзбекстанда, Қырғызстанда шектер Қазақстанға қарағанда төмен.
- Сондай-ақ бөлшек салық режимі қайта қаралады: жалпы біз оны сақтаймыз. Бұл ретте осы режим бойынша табыс шегі 600 мың теңге мөлшерінде сақталады. АЕК — бұл жылына 2 359 млн теңге; қызметкерлер саны бойынша шектеулер алынып тасталады; егер сатудан түскен кіріс жылына 100 млн теңгеден асса, ЕТҚ шегеріледі; жалақыны ағартуды ынталандыру үшін 100 млн теңге; 4% мөлшерлемені сақтаймыз (мәслихаттар 50% -ға төмендету мүмкіндігімен) «, — деп атап өтті премьер-министрдің орынбасары.
- Негізгі шарт — қызмет түрлерін қысқарту және тек В2С сегментінде іске асыру.
- «Режим бөлшек деп аталады. Ол өзінің атауына сәйкес келуі тиіс. Тек халыққа ғана сату. Біз салық түсімдерінің өсімі жыл сайын 4-5 трлн теңгені құрайды деп күтудеміз «, — деп қосты Серік Жұманғарин.
- Оның айтуынша, бұл қаражат:
• Ұлттық қорға тәуелділікті қысқарту;
• мемлекеттік борыш деңгейін төмендету;
• қосымша ресурстарды инфрақұрылымды, агроөнеркәсіптік кешенді, өңдеуші өнеркәсіп пен қорғанысты дамытуға бағыттауға жұмсалады. «Айта кету керек, салықтың өсуінен болуы мүмкін инфляциялық әсер қысқа мерзімді болады және жыл бойы таусылады. Қосымша инфляция 3% -ға дейін болады деген болжам бар», деді ҰЭМ
Естеріңізге сала кетейік, бұған дейін вице-премьер қосылған құн салығының мөлшерлемесі сараланатынын хабарлаған болатын. Ол нақтылағандай, мөлшерлемелердің үш деңгейін белгілеу жоспарланған 2025 жылдың ақпан айының басында Серік Жұманғарин бірқатар кәсіпорындар үшін ҚҚС бойынша жеңілдіктер мүмкіндігі талқыланып жатқанын айтты. Мысалы, аграрлық сектор үшін ҚҚС болмауы мүмкін. Азық-түлік өндірушілер үшін үш нұсқа талқыланады: мөлшерлемені 12% деңгейінде сақтау, 5%-ға дейін төмендету немесе ҚҚС-тан босату. Фармацевтикалық сектор үшін де ҚҚС 5%-ға дейін төмендетілуі мүмкін. Тұрғын үй құрылысы саласында ҚҚС орнына инфрақұрылымдық алым енгізу ұсынылуда.
Бизнес неге бөлшектенеді
Министр бөлшектену шығындарының құны оның пайдасынан асып түсетін жағдайлар жасалатынын айтты.
«Бұл әкімшілендірудің күрделілігіне байланысты. Бірінші кезекте бизнес үшін. Екіншіден, салық органдары үшін. Ставкалар көп болған кезде есепке алу күрделене түседі, декларациялар жасау күрделене түседі, дебеттік сальдо жинақталады. Мұны болдырмау үшін біз 16%, 10%, 0% және босату ұсынамыз. ҚҚС бойынша есепке қою шегін төмендету. Бүгінде кәсіпорындардың тек 4% ғана ҚҚС төлейді. Көптеген компаниялар салық салудан құтылу үшін бизнесті жасанды түрде бөлшектейді. Бұл салық жүйесін бұзып, ҚҚС-ты қалыпты есептеуге кедергі келтіреді. Сондықтан есепке қою шегін 80 млн теңгеден 15 млн теңгеге дейін төмендету ұсынылады», — деп толықтырды ол.
Министр бөлшектену шығындарының құны ұсақтау пайдасынан асып түсетін жағдайлар жасалатынын айтты.
«Бұл бизнес үшін тең жағдай жасайды, жалтару схемаларын болдырмайды. Бұл мәселеде біз халықаралық тәжірибеге бағдарланамыз. Көптеген дамыған және дамушы елдерде ҚҚС бойынша шек не едәуір төмен, не мүлдем жоқ. Мысалы, Канадада, Кореяда, скандинавиялық елдерде, Шығыс Еуропаның бірқатар елдерінде және біздің жақын көршілерімізде, Ресейде, Өзбекстанда, Қырғызстанда шектер Қазақстанға қарағанда төмен, Сондай-ақ бөлшек салық режимі қайта қаралатын болады. Жалпы, біз оны сақтаймыз «, — деді Жұманғарин.
Оның айтуынша, бұл ретте ұсынылған режим бойынша табыс шегі 600 мың теңге мөлшерінде сақталады.
«АЕК — бұл жылына 2 359 млн теңге, жұмыскерлер саны бойынша шектеулер алынып тасталады, егер сатудан түсетін кіріс жылына 100 млн теңгеден асса, еңбекақыны ағартуды ынталандыру үшін 100 млн теңге шегеріледі, мөлшерлемені 4% сақтаймыз және негізгі шарт — қызмет түрлерін қысқарту және тек В2С сегментінде сату. Режим бөлшек деп аталады. Ол өзінің атауына сәйкес келуі тиіс. Тек халыққа ғана сату. Біз салық түсімдерінің өсімі жыл сайын 4-5 трлн теңгені құрайды деп күтудеміз. Бұл қаражат Ұлттық қорға тәуелділікті азайтуға, мемлекеттік борыш деңгейін төмендетуге, қосымша ресурстарды инфрақұрылымды, агроөнеркәсіптік кешенді, өңдеуші өнеркәсіп пен қорғанысты дамытуға бағыттауға көмектеседі «, — деді Серік Жұманғарин.
Ол салықтардың өсуінен болуы мүмкін инфляциялық әсер қысқа мерзімді болады және жыл ішінде таусылады деп есептейді. Қосымша инфляция 3% -ға дейін болады деп күтілуде.
Қашан талқыланады?
Премьер-Министр Олжас Бектенов осы аптада өңірлерде кәсіпкерлердің, сарапшылардың, мәслихат депутаттарының қатысуымен талқылау өткізу қажеттігін айтты.
«Олардан» кері байланыс «алып, барлық ұсыныстарды ескеру қажет. Мен де Астанада және өңірде бизнеспен кездесулер өткіземін. Талқылаулар мен қажетті келісу рәсімдерінің қорытындысы бойынша 20 ақпанға дейін мәжіліске Салық кодексінің жобасына және ілеспе заң жобасына түзетулер енгізу қажет. Одан әрі мәжілісте талқылауды жалғастырамыз», — деді министрлер кабинетінің басшысы.
