Біздің ел біраз елмен салыстырғанда салыстырғанда табиғи апат қаупі жоғары аймақ саналмайды. Дегенмен орасан зор аумақ, қатал климат, демографиялық өзгеріс кейбір маңызды табиғи сын-қатерді жеңілдетудің өзектілігін көлденең қойып отыр. Ел аумағының 75%-ында дауыл, көшкін, сел, су тасқыны, эпидемия, төтенше температура, жер сілкінісі, орман, дала өрттері сияқты табиғи апаттар қаупі жоғары.
Мемлекет осы күнге дейін жеке жауапкершілігіне алып келген аса жауапты және халықтың тұрмысына әсер ететін міндетті сақтандыру компаниялармен бөліскісі келіп отыр.
Бұған дейін вице-премьер Қанат Бозымбаев табиғи апаттар қаупі бар өңірлердің тұрғындары үшін тұрғын үйді табиғи апаттардан міндетті сақтандыру 2026 жылдан бастап жұмыс істей алатынын айтқан болатын.
Бүгін ҚНДРА басшысы Мәдина Әбілқасымова қазақстандықтардың тұрғын үйлерін апаттардан міндетті сақтандырудың негізгі аспектілерін түсіндірді,
Мәдина Әбілқасымованың мәліметінше, көп деңгейлі сақтандыру жүйесі қарастырылған, оған апат болған жағдайда мемлекет тарапынан төленетін төлемдер де кіреді.
«Екінші деңгей үлкен көлемдегі апатты оқиға орын алған жағдайда халықаралық ұйымдар тарапынан төтенше қарыздарды қарастырады. Бірақ ол үшін алдын ала қажетті тетіктерді жасау қажет «, — деп хабарлады ол.
Үшінші деңгей халықтың жылжымайтын мүлікті міндетті сақтандыруын көздейді.
«Бұл сақтандырудың мөлшері белгілі бір аймақтың жиілігіне және тәуекелге ұшырауына байланысты. Жалпы алғанда, біз сомалар жылжымайтын мүлік салығына мөлшерлес болуы тиіс деп таргеттейміз. Әр түрлі есептеулер жылына 1 мыңнан 10 мың теңгеге дейін көрсетеді «, — деп түсіндірді ЖҚРА басшысы.
Жарна мөлшерлемесі бірнеше факторларға байланысты болады: ТЖ өңірінің бейімділігі, алаңы және тұрғын үйдің жай-күйі.
«Жылжымайтын мүлік салығы үшін қолданылатын әдістеме негізге алынды, бірақ халықаралық сарапшыларды ескере отырып түзетулер жасалды. Көлемге қатысты мәселе әлі де талқылануда, актуарийлік есептеулер жүргізілуде. Бұл айтарлықтай, үлкен сома болмайды «, — деді спикер.
Жарна мөлшеріне байланысты, сәйкесінше, дүлей зілзалалардан зардап шеккен қазақстандықтар талап ете алатын төлем мөлшері айқындалатын болады.
Сонымен қатар, М. Әбілқасымова тұрғын үйлерді апаттан сақтандырудың міндетті жүйесі тұрғын үйді қалпына келтіруге, барлық салдарды жоюға және апаттан зардап шеккен азаматтардың барлық шығындарының орнын толтыруға барлық шығындарды толық жабуға мүмкіндік бермейтінін атап өтті. Бұдан өзге, ҚНДРА басшысы алғашқы үш жылда міндетті жарналар мемлекеттік қорда жинақталатынын хабарлады. Алайда ол келешекте қайта сақтандыруға жеке сақтандыру компаниялары да қосыла алатынын жоққа шығармады. Оның айтуынша, сақтандыру жарналарын жинақтау үшін жеке қор құру жоспарланбаған.
«Бізде қазір нарықта мемлекеттің жүз пайыз қатысуы бар бір ғана мемлекеттік аннуитеттік сақтандыру компаниясы бар. Қазір ол бірінші кезеңде осы қаражатты жинайтын және жинақтайтын қордың функциясын орындауы қарастырылуда «, — деді Әбілқасымова.
