2024: банктер қазақстан бюджетіне 840 миллиард теңге салық төледі

Соңғы жылдары Қазақстан жаңа Салық кодексін талқылап жатыр. Ал сарапшылардың айтуынша, банктерге секторының табыс салығы туралы жан-жақты айтылды, қарсы пікірлер де болды.

Тіпті ҰБ төрағасы Т. Сүлейменовтың да бұл жаңалыққа қарсы шыққан кездері болды. 2024 жылы 28 маусым күні лттық банк басшысы Тимур Сүлейменов банктерге салынатын корпоративті табыс салығын (КТС) 25 пайызға дейін көретуге қарсы екенін мәжіліс кулуарында айтты.

«Біз қаржы реттеушісі ретінде банктерді ешқашан ойынхана немесе букмекер кеңселерімен теңестіруге болмайды деп есептейміз делік. Иә, банктер салыстырмалы түрде кейінгі екі жылда жақсы табысты болды. Бұған бүкіл әлемдегі жоғары базалық мөлшерлеме ықпал етті. Олар жақсы ақша тапты. Бірақ тұтас алғанда, банк секторы өте тиімді сала емес. Бұл мұнай саласы немесе ойын бизнесі емес», — деді ҰБ басшысы.

Сүлейменовтың айтуынша банктер үшін КТС-ті қазіргі 20%-дан 25 пайызға дейін жеткізу инвестиция тартуға кері әсер етуі мүмкін. Оған қоса тартылатын борыш құнын қымбаттатады. Ұлттық банк бұл мәселені Қаржы министрлігі және Ұлттық экономика министрлігімен талқылап, соның нәтижесінде ортақ ұстаным әзірленетіні сол жиында айтылды.

Егер парламент мақұлдаса, мемлекет басшысы қол қойса, онда ЕДБ банк операцияларынан, сондай-ақ Ұлттық банк операцияларынан алынған пайдаға салық төлей бастайды.

Қазір ЕДБ 12,4% мөлшерінде КТС төлейді

2024 жылдың қорытындысы бойынша екінші деңгейдегі банктердің активтерінің сомасы бір жылда 19,7%-ға, 61,6 трлн теңгеге дейін ұлғайды. Сонымен қатар ҚР ЕДБ активтерінің елдегі ЖІӨ-ге қатынасы бір жыл ішінде 45,2%-дан 47,8%-ға дейін өсті.

Ranking.kz зерттеулерінде 2024 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстандағы барлық ЕДБ арасында Kaspi.kz ең ірі салық төлеуші атанды: салық аударымдарының сомасы 285,8 млрд теңгеге жеткені айылған. 

Бір жыл ішінде төленген салық сомасы 24%-ға артқан. Kaspi.kz-тің Қазақстан аумағында қызметін жүзеге асыратын 11 еншілес ұйымы бар (оның шетелдік еншіліс ұйымдары түсінікті себептермен есепке алынбады).

Екінші орынға Halyk тобы жайғасты, яғни, Halyk Bank және оның еншілес ұйымдары: 2024 жылдың қорытындысы бойынша салық сомасы 270 млрд теңгеден асты. Қазақстандағы 10 еншілес ұйымы есепке алынды.

Kaspi.kz пен Halyk-тың қосынды салық аударымдары 556,5 млрд теңгені немесе еліміздегі 12 ірі банк төлеген барлық салықтардың 66,3%-ын құрады.

Үздік үштікті өзінің төрт еншілес ұйымымен Банк ЦентрКредит түйіндейді: 75,7 млрд теңге. Сонымен бірге алғашқы бестікке ForteBank тобы (42,8 млрд теңге) және Еуразиялық банк тобы (34,7 млрд теңге) енді.

Жалпы, 2024 жылдың қорытындысы бойынша еліміздің 12 ірі банкі салық аударымдары түрінде бюджетке 840 млрд теңге аударды.

Осылайша, банк секторының бюджетке қосқан үлесі миллиардтаған теңгемен есептеліп, бұл сегментті Қазақстан экономикасының негізгі қаржы донорларының біріне айналдырады. Ал үкімет мұны 25% -ға дейін арттыруды ұсынды.

Әлемдік тәжірибеде ЕДБ табыс салығы әртүрлі

Банктерге кәдімгі табыс салығы ғана емес, сондай-ақ олардың үстеме пайдасын бюджетке қайта бөлу үшін қосымша алымдар немесе үстемеақылар салынады.

АҚШ-та банктер үшін федералдық КТС 21% -ды құрайды, сондай-ақ банктер штаттардың салықтарын төлейді.

Австралияда банктер үшін КТС мөлшерлемесі 30% -ды құрайды.

Сарапшылар банктер үшін пайда салығының мөлшерлемесін 25% -ға дейін көтеру ел үшін бірқатар оң салдарға әкелуі мүмкін деп сенеді. Бұл салық түсімдерінің ұлғаюына алып келеді және әлеуметтік бағдарламаларды, медицинаны, білім беруді және инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыру үшін қосымша ресурстарды қамтамасыз етеді деп күтілуде.

Мәселен, жаңа Салық кодексінің жобасында кәсіпкерлік қызметті дамыту үшін бизнесті несиелеу ағымдағы мөлшерлеме бойынша қалатыны көрсетілген.

Бұл шағын және орта бизнестің өсуін ынталандыруға, жаңа жұмыс орындарын құруға көмектеседі және нақты секторда экономикалық белсенділікті арттырады.

Бизнеске кредит беру үшін жеңілдіктерді сақтай отырып, банктер үшін пайдаға салынатын салық мөлшерлемесін 25% деңгейінде белгілеу салық жүктемесін неғұрлым әділ қайта бөлуді қамтамасыз етеді.

Бұл сондай-ақ кәсіпкерлерге жүктемені азайтады, бұл инвестицияларға және бизнесті кеңейтуге ықпал етеді.

Заң жобасын әзірлеушілердің айтуынша, мемлекеттік және квазимемлекеттік бағалы қағаздардан (МБҚ) түсетін табыстарға салық салу — бұл көптеген елдерде қолданылатын тәжірибе.

Мәселе мынада:

Продолжая тему:
#Деньги #Казахстан #Национальный Банк Казахстана #Новый Налоговый кодекс #Тимур Сулейменов
Миндаль оказался полезнее, чем думали: ученые раскрыли скрытое свойство
14 июня 2025 в 22:07
Хочешь спать крепко? Откажись от этих вредных привычек — их всего пять
11 июня 2025 в 14:57
Любите черешню? Врач назвал безопасную норму — ешьте не больше
14 июня 2025 в 20:04
Сколько клубники можно съесть без вреда? Ответ вас удивит
10 июня 2025 в 13:52
В Костанайской области продолжается ремонт трассы KAZ19
14 июня 2025 в 18:21
Назван один простой трюк с рыбой, который продлевает жизнь
11 июня 2025 в 11:06
Контролируемый бюджет: как проверяют спорт в Казахстане
14 июня 2025 в 18:10
Коммунальные услуги в Казахстане резко подорожали
11 июня 2025 в 10:39
На улицах Достык и Кунаева начали ремонт дорог
14 июня 2025 в 18:04
Брать ипотеку будет невозможно? Экономист объяснил, почему квартиры могут стать еще менее доступными
11 июня 2025 в 17:06
Китай построит ещё одну АЭС в Казахстане
14 июня 2025 в 17:54
На Каспии снова обнаружили десятки мёртвых тюленей
25 мая 2025 в 12:55
В Атырау снова горит камыш: охвачено 650 гектаров
14 июня 2025 в 17:29
Казахстанские дети уже сняли миллионы — что покупают на деньги из Нацфонда
10 июня 2025 в 20:33
В столице открыли новую площадку с горками, тренажерами и скейт-парком
14 июня 2025 в 17:04
Зачем заводят животных вместо детей? Ответ психолога удивит
13 июня 2025 в 14:01
Выбор «Росатома» для АЭС в РК назвали стратегически обоснованным
14 июня 2025 в 16:20
Сколько стоит доллар по отношению к тенге? Официальный курс на 12 июня
11 июня 2025 в 15:35
Бухгалтер в акимате начислила себе 9,7 млн тенге
14 июня 2025 в 15:34
Вас одолевает странное желание двигать ногами перед сном? Врач раскрыла, что это значит
10 июня 2025 в 11:47
Казахстан остановил полёты над некоторыми странами Ближнего Востока
14 июня 2025 в 15:33
Новый поезд Comfort+ начал курсировать между Астаной и Карагандой
11 июня 2025 в 16:43
Прокуратура выявила нарушения при распределении арендного жилья
14 июня 2025 в 15:10
В Костанайской области начали строить новую автотрассу «Центр – Запад»
14 июня 2025 в 16:28