Дедолларизация траекториясы өзгере бастады

2025 жылы Қазақстан банктері клиенттерге теңгедегі салымдар бойынша неғұрлым тиімді шарттарды ұсына отырып, депозиттерді долларсыздандыруды жалғастыруда. Сарапшылар елдің экономикалық саясатына және жоғары пайыздық мөлшерлемесі бар теңгелік депозиттердің тартымдылығына негізделген доллардан теңгеге біртіндеп ауыса бастағанын айтып жатыр.

«Доллар деңгейі  ақша-кредит саясатының тиімділігін төмендетеді, себебі базалық мөлшерлеменің өзгеруі жинақ және инвестициялық шешімдерге, сондай-ақ ақша-кредит саясатының құралдары арқылы әсер ететін салыстырмалы түрде төмен теңге ақша массасының салдарынан инфляцияға шектеулі әсер етеді, — деп көрсетілген Ақша-кредит саясатының қолданыстағы стратегиясында.

— Бұдан басқа, долларланудың жоғары деңгейі елдің қаржы жүйесінің тәуекелдерін (кредиттік тәуекел, валюталық тәуекел, пайыздық тәуекел, қарыз алушылардың төлем қабілетсіздігі тәуекелі, өтімділікті жоғалту тәуекелі және басқалар) арттырады, Банктердегі долларлық депозиттердің үлесі теңгедегі салымдар бойынша неғұрлым тартымды мөлшерлемелерге байланысты төмендеуде

Ұлттық банктің телеграм-арнасы статистиканы зерттеп, Қазақстанда депозиттерді долларсыздандыру тоқтап қалды деген қорытынды шығарады.

І жартыжылдықтың қорытындысы бойынша депозиттердің жалпы көлемі жылына 18% -ға өсіп, 42,1 трлн теңгеге жетті (+ 6,4 трлн). Бұл соманың 23,4 трлн-ы жеке тұлғалардың салымдарына (+ 18% немесе 3,6 трлн), 18,6 трлн-ы заңды тұлғаларға (+ 17,7% немесе 2,8 трлн) тиесілі.

Теңгедегі мерзімді және жинақ депозиттерінің үлесі 2019 жылғы тамызда 52%, 2024 жылғы желтоқсанда — 79% деңгейінде болды. Басқаша айтқанда, халықтың теңгедегі салымдарының негізгі салмағы бойынша мөлшерлемелер базалық мөлшерлеменің мәніне байланысты болды.

Ұсынылған мөлшерлемелер тетігі 2008 жылдан бастап әрекет етті. Бірақ дәл осы теңгелік салымдар мөлшерлемесін базалық мөлшерлемеге байланыстыру және шетел валютасындағы депозиттер бойынша мөлшерлемелерді ең төменгі деңгейде қатаң белгілеу халықтың салымдарын долларсыздандыру процесін қосымша жеделдетуге мүмкіндік берді. Мәселен, 2019 жылғы тамыздан бастап 2024 жылғы желтоқсанға дейін жеке тұлғалардың шетел валютасындағы депозиттерінің үлесі 48% -дан 21% -ға дейін төмендеді.

2025 жылғы наурыздан бастап МКК теңгелік салымдар бойынша мөлшерлемелерді реттеуден толық бас тартты, бірақ халықтың шетел валютасындағы депозиттері бойынша мөлшерлемелерді реттеу мүмкіндігін өзіне қалдырды.

Базалық мөлшерлеме бизнес пен халықтың салымдары бойынша мөлшерлемелерге қалай әсер

Долларсыздандыру шегі қандай

Орташа айлық бағам бойынша доллармен есептелген жеке және заңды тұлғалардың шетел валютасындағы салымдарының көлемі бес жыл ішінде долларлану туралы деректерден көрінгендей айтарлықтай өзгерген жоқ.

Корпоративтік сектордың салымдары бойынша қалдықтар 2020 жылғы қаңтардан бастап 2024 жылғы желтоқсанға дейін $3,0-5,2 млрд. Жеке тұлғалардың салымдарының көлемі 2020 жылғы қаңтарда $9,3 млрд, 2024 жылғы желтоқсанда — $7,9 млрд құрап, бес жыл ішінде небәрі 15% -ға қысқарды.

Үй шаруашылықтары тарапынан шетел валютасындағы депозиттерді тартудың орташа айлық көлемі бес жыл бұрынғы деңгейде қалып отыр:

Дәл осы корпоративтік клиенттер соңғы екі жылда банктердің пассивтерін өздерінің шетел валютасындағы салымдарымен «тербеліп», $3-4 млрд шоттарындағы қалдықтар кезінде $10 млрд деңгейінде долларлық салымдардың ай сайынғы ағынын қамтамасыз етіп отыр. Соңғы 12 айда үй шаруашылықтарының да, сол сияқты корпоративтік сектордың да шетел валютасындағы салымдары үлесінің орташа мәні 20,9% -дан құрады. Салыстыру үшін 2023 жылы жеке тұлғалардың мұндай депозиттері портфельдің орта есеппен 26,4% -ын, заңды тұлғалардың — 24,6% -ын құрады. Соңғы 12 ай ішінде халықтың салымдарын долларландыру деңгейі 19,4% -ға дейін, корпоративтік клиенттер — 19,6% -ға дейін төмендеді (екі нәтижеге де 2024 жылғы қазанда қол жеткізілді), бірақ кейін теңгенің әлсіреуі аясында долларлану қайтадан 20% -дан асты.

Продолжая тему:
Токаев и Путин провели телефонные переговоры
17 августа 2025 в 17:15
Казахстанцы массово снимают деньги с валютных счетов — забрали уже 57 миллиардов
14 августа 2025 в 12:04
В Казахстане пациентам после трансплантации гарантировали поддержку
17 августа 2025 в 16:11
Редкое явление произошло на торгах тенге и доллара на KASE
14 августа 2025 в 15:38
Как День спорта празднуют в Астане
17 августа 2025 в 15:33
Премиум от Bereke Bank: казахстанец увидел на своей карте минус 2,6 тысячи долларов
14 августа 2025 в 15:55
Курчумский район полностью подключат к интернету к 2027 году
17 августа 2025 в 13:51
Курица «взлетела»: почему цены в Казахстане резко пошли вверх?
15 августа 2025 в 11:04
Казахстан договорился с Китаем об авиарейсах в Кульджу и Кашгар
17 августа 2025 в 12:29
Назван возраст, когда похудеть становится почти невозможно
15 августа 2025 в 12:31
Государство и спорт: как Казахстан инвестирует в здоровое будущее
17 августа 2025 в 12:04
Казахстанцам не повысят минимальную зарплату — решение правительства
13 августа 2025 в 15:46
Огонь уничтожил торговый дом в посёлке Жанакорган
17 августа 2025 в 11:06
ДТП в Казахстане: за полгода — 955 погибших
16 июля 2025 в 17:45
Токаев поздравил Индонезию с юбилеем независимости
17 августа 2025 в 09:56
Спасатели МЧС Казахстана обнаружили фрагменты пропавшего вертолета
26 июля 2025 в 11:53
В Астане проведена масштабная акция по защите окон и советам безопасности для родителей
16 августа 2025 в 15:31
Пенсионный аннуитет или выплаты из ЕНПФ: что нужно знать перед выбором
13 августа 2025 в 16:47
Организаторы концерта Дженнифер Лопес в Алматы подвели итоги
16 августа 2025 в 15:16
Мясо сайгака: где взять и почему на базаре не найти его
13 августа 2025 в 14:52
Экспорт зерна нового урожая превысил 9,8 млн тонн
16 августа 2025 в 14:03
Halyk Bank блокирует счета казахстанцев. Причин никто не знает
13 августа 2025 в 16:38
Казахстан приветствует встречу президентов России и США в Анкоридже
16 августа 2025 в 13:36
На севере Казахстана запустят новый завод — будут делать корм из люцерны
12 августа 2025 в 17:49