Ипотекаға сұраныстың төмендеуі көбіне тұрғын үй-жинақ салымдары бойынша мемлекеттік сыйлықақының салыстырмалы түрде кеш төленуіне байланысты. Қарыз алушылар өтініштерін тоқсан соңына қарай бере бастады.
Кредиттік өтінімдердің жалпы саны 241 мыңға дейін – 6% өсті, ал олардың орташа мөлшері 16,6 млн теңгеге дейін – 7% төмендеді.
Қамтамасыз етілетін тұтынушылық несиеге сұраныс аздап өсті. Мұндай өсім негізінен жеке банктің сыйақы мөлшерлемесін төмендетуіне және комиссияларды алып тастауына, сондай-ақ бір ірі банктің осы өнімді белсенді жылжытуына байланысты болды.
- Түскен өтінімдер саны 50,9 мыңға дейін – 25% өсті.
- Өтінімдердің орташа мөлшері 12,8 млн теңгеге дейін – 9% ұлғайды.
Мамандардың айтуынша, 2025 жылдың I тоқсанында кейбір банктердің маркетингтік акцияларды және тауарлық несие беруді тоқтатуына байланысты кепілсіз тұтынушылық кредиттерге сұраныс тұрақты түрде төмендеді. Бұл ретте, ірі банктер бұл сегменттегі сұраныс алдыңғы тоқсан деңгейінде сақталғанын атап өтті.
- Түскен өтінімдер саны 18,1 млн болды.
- Бұл өткен тоқсаннан 10% аз, ал өтінімдердің орташа мөлшері 13% ұлғайып, 1 025 мың теңгені құрады.
Автокредитті ішінара субсидиялайтын автосалондармен арадағы серіктестік негіздегі бағдарламалардың арқасында автонесиеге сұраныстың өсуінен кредиттік өтінімдер саны 1,4 млн-ға дейін – 13% өсті, ал өтінімдердің орташа мөлшері 7,9 млн теңгеге дейін – 11% ұлғайды.
Ипотекалық өнімдер мен автокредит бойынша мақұлдау коэффициенттері тиісінше 24% және 16%-ды құрай отырып, 7 п.т. және 2 п.т. төмендеді. Мақұлданған кепілсіз қарыздардың үлесі де өсіп, 31%-ды құрады. Ал кепілмен қамтамасыз етілген қарыздар бойынша мақұлдау көрсеткіші 2024 жылғы IV тоқсан деңгейінде сақталып, 36%-ды құрады.
2025 жылдың II тоқсанында банктер ипотекалық қарыздарға сұраныс біршама артып, автокредитке сұраныс едәуір өседі деп деген болжам бар.
Бұл ретте, банктердің пікірінше, тұтынушылық қарыздар бойынша (қамтамасыз етілген де, кепілсіз де) сұраныс біршама төмендеуі мүмкін.
Қазақстанда автокредиттердің танымалдығының себептері:
- Ұзақмерзімді, 7 жылға дейін: банк өнімдерінің арасында — ең қолжетімді автокредиттердің бірі;
- Жеңілдетілген мемлекеттік бағдарламалар: 4% жеңілдікті автонесиелер халыққа көбірек мүмкіндік берді;
- Неғұрлым жылдам ресімдеу: құжаттар мен талаптар тұрғысынан машинаға несие алу ипотекаға қарағанда оңай;
Машина — бұл қажеттілік: қазақстандықтардың көпшілігі көлікті инвестиция ретінде емес, күнделікті өмір үшін сатып алады. Автокредиттердің өсуі аясында ипотекалық кредит беру нарығы, керісінше, екінші ай қатарынан төмендегенін көрсетіп отыр. Ақпан айында банктер 152,8 млрд теңгеге ипотекалық қарыз берді, бұл қаңтар айымен салыстырғанда 0,2% -ға аз. Сарапшылар бұл үрдісті халықтың жоғары несиелендіруімен, несиелеу шарттарының өзгеруімен, сондай-ақ маусымдық тыныштықпен түсіндіреді.
Кредит беру нарығының трендтері
Сарапшылардың айтуынша, Қазақстанда автокредиттер мен ипотекаларды беру серпіні экономикадағы жалпы өзгерістерді көрсетеді. Бір жағынан, машиналар қолжетімді және талап етілетін актив болып қала береді, екінші жағынан — халық ұзақ мерзімді тұрғын үй кредиттеріне сақ бола бастады. Бұл тренд қанша уақыт сақталатынын келесі айлар көрсетеді.
