Депуттардың бұл мәселені қаттырақ айтуына криптоактивтер жүйесіндегі кемшіліктер себеп болыпты.
Нақтыласақ;
Бүгін парламенттің төменгі палататасында депутат Олжас Құспеков Ұлттық банк жанынан криптовалюта сақтау үшін мемлекеттік резерв құру, заңнамаға инвестициялық коучинг ұғымын енгізу қажеттігі, лицензиясы жоқ криптобиржаларға тиесілі сайттар мен қосымшаларды бұғаттау бастамасын көтеру, сондай-ақ рұқсат етілген платформалардың ресми тізімін жариялану керектігі жайлы айтты.
- Осыған дейін бұл мәселе бір емес, бірнеше рет көтерілді.
- Премьер-министр Олжас Бектенов депутаттық сауалға берген жауабында Қазақстанда қалыптасып жатқан цифрлық экожүйе аясында криптобанктің негізгі функциялары – цифрлық активтерді айырбастау, сақтау және мәмілелерді сүйемелдеу – қамтылатынын, цифрлық активтер туралы заңнамаға өзгерістер әзірленіп жатқанын айтқан.
- Біріншіден, бізде осы уақытқа дейін қылмыстық істер шеңберінде тәркіленген криптоактивтерді сақтау мәселесі реттелмеген. Тиісті құқықтық техникалық тетіктің болмауы үшінші тұлғалар арқылы осы активтерді жоғалту, ұрлау және заңдастыру тәуекелдерін тудырады.
- Екіншіден, өзін криптокоуч деп атайтын блогер-сымақтардың қызметі арқылы жастар көлеңкелі крипто нарыққа жаппай тартылуда. Арнайы лицензиясы жоқ бұл адамдар заңсыз платформалардың қызметін жарнамалай отырып, яғни осылайша заңнаманы бұзуда азаматтарға кепілдендірілген кірісті уәде етеді.
- Екінші деңгейдегі жекелеген банктер құқықтық алаңнан тыс крипто нарықтағы операцияларға қызмет көрсету үшін тартылуда.
Сондай-ақ депутат қаржылық мониторингі агенттігінің деректерін де алға тарта кетті.
- Соңғы үш жылда салықтың барлық түрлері бойынша салық түсімдері олардың қызметінен 17,7 млрд теңгеге жетті.
- Оның ішінде цифрлық майнинг үшін төлем — 11,6 млрд теңге. 2024 жылғы салықтық тексерулер кезінде 4,9 млрд теңгеге қосымша есептеуге әкелген бұзушылықтар анықталды,
- Оның 2,3 млрд теңге — сандық майнинг үшін төлем
- 2,6 млрд теңге — корпоративтік табыс салығы
- Оған сәйкес, екінші деңгейдегі 10 банктің шоттары арқылы 4,2 млрд теңгеден астам сомаға операциялар жасалған.
Депутаттың айтуынша, ішкі бақылау механизмдері көп жағдайда қолданылмайды, лицензиясы жоқ крипто биржалардың қызметі App Store және Play Market-те қолжетімді. 2023 жылы Қазақстандағы крипто айналымының 86,2%, таратып айтқанда 3,5 млрд доллар заңсыз сегмент арқылы өтті. «Лицензиясы жоқ крипто биржалардың сайттары мен қосымшаларын бұғаттауға бастамашы болып, сондай — ақ рұқсат етілген платформалардың ресми тізімін жариялау қажет», — деп сөзін түйіндеді депутат.
