Сарапшылар кешеден бастап бифуркация нүктесіне кіргенімізді, турбуленттік аймаққа тап болғанымызды айтып жатыр.
- Бағаға Дональд Трамптың қытай тауарына 104%-дық баж салығын енгізуі әсер етті.
- Brent 2021 жылғы наурыздан бері алғаш рет 61 доллардан төмен бағаға саудаланып жатыр.
- 2 сәуірде АҚШ президенті Дональд Трамп Қытай тауарларына баж салығын бірден 104%-ға дейін көтеріп жіберген. Вашингтон Бейжіңнің Құрама Штаттармен сауда келісіміне отырғанын қалайды. Алайда Қытай билігі әзірге оған барар емес.
Мұнай бағасының Қазақстанға әсері
- Әлемнің екі ірі экономикасы арасындағы сауда соғысы басқа да экономикаларға кері әсер етіп жатыр. Азия қаржы биржаларында акциялар қайтадан түсіп жатыр.
- Қазақстанның ұлттық валютасы екі күн бұрын мұнай бағасының төмендеуіне байланысты бірден 13 теңгеге арзандаған.
- Ұлттық банк оны АҚШ-тың салық саясатымен, мұнай бағасымен түсіндірген.
- Қазақстан бюджетін қабылдаған уақытта мұнайдың бір баррелі 75 доллар деп есептелген.
Бір күн бұрын Goldman Sachs сарапшылары Brent маркалы мұнай 2026 жылдың аяғында 40 доллар болуы мүмкін екені туралы болжам жасаған. Goldman Sachs сарапшылары мұнай құны туралы түрлі сценарийді қарастырды. Соның бірінде 2026 жылдың аяғында Brent баррелі 40 долларға дейін түсіп кетуі мүмкін. Мұндай ауыр сценарий жүзеге асуы үшін әлемнің ішкі жалпы өнімінің өсімі баяулап, OPEC+ елдері өндірісті қысқартудан толықтай бас тартуы керек. Сол кезде нарықта мұнай көбейіп, оның құны әлдеқайда арзандайды. Болжамды Bloomberg жариялады.
Дегенмен банктің мұнай бағасына қатысты базалық болжамы мұндай сценарийден әлдеқайда алшақ.
- Банк 2025 жылдың аяғында Brent 58 доллардан,
- 2026 жылдың аяғында 55 доллардан саудаланады деп болжайды.
Экономист Арман Бейсембаев мұнай бағасының ағымдағы құлдырауын қазақстандықтар бірнеше айдан кейін ғана сезіне алатынын айтады. Оның айтуынша, қазіргі баға экономикаға бірден әсер етпейді, әсерін алғашқыда байқамай қалуыңыз да мүмкін. Нарықтағы жағдайдын әсері үш ай немесе жарты жылдан кейін сезілетін болады. Сарапшының пікірінше, мұнай бағасының құлдырауы теңге бағамының қалыптасуына кері әсерін тигізуі мүмкін. Бірақ сарапшының айтуынша, әзірге қауіпті емес.
Арман Бейсембаевтың айтуынша, мұндай жағдайды тағы да Ұлттық қордың көмегіне жүгінетін боламыз.
Ол сондай-ақ бүкіл әлем белгісіздік жағдайында екенін де айтып өтті. Мұндай жағдайда нарықтың құбылмалығы да, бағалардың ойнақтап тұруы да қалыпты жағдайға айналады, Өткен аптада ОПЕК кенеттен өндіру көлемін тәулігіне 400 мың баррелге дейін арттырды. Болжам бойынша, ОПЕК + мұны өз еркімен жасаған жоқ. « Трамптың қысым көрсеткені айдан анық. Неге? Себебі Трампқа ішкі нарықта жақсы сурет көрсету керек. Оған АҚШ-та бензин бағасын төмендету керек. Дамыған елдер үшін арзан мұнай өте жақсы.
Нарық үшін қорқынышты меже 60 емес, 40 доллар
Мұнай сарапшысы Рашид Жақсылықов осыған дейінгі кездесулерде елдің ішкі нарығы мұнайдың ең төменгі дәлізі 40 доллар екенін, 40 доллардан төмендеп кетсе, мұнай құлағында тұрған инвесторлар үшін тиімсіз екенін айтады. Мұнай қабатының қазіргі тереңдігі 40 долларға дейін пайдамен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Одан төменгі баға шығын.
Halyk Finance басқарма төрағасының кеңесшісі Мұрат Темірханов желтоқсан айында доллар бағамы 520 теңгеден жоғары болғанын, ал қаңтар айында бағам бірнеше күн бойы мұнай бағасы тұрақты болғанның өзінде 530 теңге деңгейінде болғанын еске салды.
«Қазір теңге неге әлсіреп жатқаны түсінікті — мұнай құлдырауда. Бірақ бұл әлсіреудің қаншалықты созылатынын айту қиын «, деп атап өтті ол.
Halyk Finance болжамы бойынша, мұнай бағасы барреліне 70 доллар болса, теңге бағамы жыл соңына қарай 550 долларға жетуі мүмкін, бірақ мұнай 60 доллар деңгейінде қалса, онда бағам айтарлықтай жоғары болады. Дегенмен, сарапшы мұнай 60 доллар деңгейінде қалса да, бағам жыл соңына қарай бір доллар үшін 600 теңге психологиялық белгіден асады деп күтпейді. Оның айтуынша, Ұлттық банк мүмкін болатын дүрлігуді тек интервенциялармен ғана қабылдай алады. ҰБ қарашада дүрбелең түсіру үшін миллиардтан астам қаражат құйды. Дәл солай, егер теңге әлсіресе, ол өзінің интервенцияларымен қазір де дүрлікпеуі мүмкін. Қазір мұнайдың 60 доллар белгісіне қанша уақыт бекітілгені белгісіз. Барреліне $60 — бұл Қазақстан, бюджет және ЖІӨ үшін қолайсыз деңгей.
«Мен Ұлттық банк ақылға қонымды валюталық саясат жүргізіп, теңгенің тез әлсіреуіне жол бермей, мұнай бағасы одан әрі қайда кететіні анықталғанша дүрлігеді деп үміттенемін. Қазір бәрі жылдам өзгеруде, және мұнайдың қандай болатыны Қазақстан үшін өте маңызды. Менің ойымша, мұнай бағасы 70-ке жақындады, сонда теңгеге қысым онша жоғары болмайды» дейді Мұрат Темірханов.
