Қазақстандықтардың ұтқыр аударымдарға бақылауды күшейту салдарынан қолма-қол есеп айырысуға көшеді деген қорқыныш ақталмады. Ішкі нарық цифрландыруға бет бұрды. Бұл бірінші кезекте ЕДБ арасындағы цифрлы айналымның және автоматтандырылған жүйенің жемісі.
Қолма-қол ақшаны алу бойынша операциялардың саны сегіз жылдық ең төменгі деңгейге дейін төмендеді. Бұған Бірінші кредиттік бюро назар аударған Ұлттық банк статистикасы дәлел.
2025 жылғы қаңтар-ақпанда Қазақстанда қолма-қол ақша беру бойынша 35 млн-ға жуық операция жүргізілді, бұл 2024 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 9% -ға аз. Неғұрлым төмен көрсеткіш тек 2017 жылы байқалды, ол кезде екі айда 33,6 млн транзакция тіркелген болатын.
Қаңтар-ақпанда берілген қолма-қол қаражат сомасы 3,9 трлн теңгеге жетті, бұл өткен жылдың осы айларымен салыстырғанда 6% -ға артық. Алайда, егер тұтыну бағасының өсуін ескерсек, онда аздап төмендеу болады.
Ұлттық банктің сауалнамаларына сәйкес қолма-қол қаражатты пайдалану жасына да байланысты: 18-19 жастағы жастардың үштен бірінен азы қолма-қол ақшаны күнделікті өмірде пайдаланады, 50-60 жастағы қазақстандықтар арасында бұл үлес 74% -ға жетеді.
Қазақстанда карталар бойынша қолма-қол жасалмайтын операциялар саны өсуде:
2025 жылдың алғашқы екі айында мұндай транзакциялар 2 млрд-қа жуық болды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 14% -ға көп.
Олардың сомасы 25,9 трлн теңгеге жетті, бұл номиналды түрде 23% -ға, ал инфляцияға түзетумен — өткен жылғыдан 12% -ға көп. 2025 жылдың 1 наурызында айналыстағы карталар саны 81 млн-нан асты.
2024 жылғы ақпанның соңында Ұлттық банк басшысы Тимур Сүлейменов 2024 жылғы қаңтарда қолма-қол ақшасыз төлемдер саны 30% -ға төмендегенін хабарлады. Оның айтуынша, қазақстандықтар мобильді аударымдар мониторингі басталғаннан кейін қолма-қол қаражатты белсенді түрде ала бастады.
Сол кезде ол Мемлекеттік табыс комитеті халыққа реформаның негізгі ережелерін түсіндіргеннен кейін жағдай түзетілетініне сенім білдірді.
Қолданыстағы ережелер бойынша тексерулерге қазақстандықтар жатады, олар үш ай қатарынан ай сайын 100 түрлі адамнан аударым алады. Олар туралы ақпаратты Мемлекеттік кіріс комитеті банктерден алады.
