Реттеушілік шаралардың қатаңдағанына қарамастан, тұтынушылық несие көлемі бұрынғыдай өсіп келеді. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев отандық бизнес өкілдерімен кездесуде проблемалық несиесі бар азаматтарға көмектесу саяси мәселе екенін атап өтті.
«Былтыр аталған көрсеткіш (тұтынушылық несие көлемі) 33 пайызға ұлғайды. Ал проблемалық борышкерлердің саны 1,5 миллион адамнан асты. Қарызға белшесінен батқан азаматтарға көмектесу керек. Бұл – аса өзекті саяси мәселе», – деді ол.
Экономикалық белсенді топтың 94 пайызы қарызбен өмір сүріп жатыр
Сарапшылардың айтуынша, қазір халықтың екінші деңгейлі банктер алдындағы қарызы әртараптанып кеткен. Оның бірінші банктер мен клиент арасындағы несиенің заңды түрде ресімделуі: Қазір оның көлемі қалыпты деңгейден асып барады. Еуропа елдерінде банктер несиені 3-4 пайызбен ұсынады. Несие ауырталығына жоғары пайыз себеп болып отыр. Халықтың банк алдындағы қарызы тағы өсті. Бүгінде еліміз бойынша 9 млн-ға жуық қазақстандықтың несиесі бар. Бұл экономикалық белсенді топтың 94 пайызы қарызбен өмір сүріп жатыр.
Қаржыгер Сапарбаев Жобаевтың айтуынша, Егер де біздің теңгеміздің бағамы 3-4 жыл қалыпты тұратын болса, пайызды төмендетуге болар еді. Кезінде мұндай жағдайлар болды. Қазір теңге бағамы құбылмады. Өткен жылы ұлттық валютамыз 450 болса, кешеден бері ол 500 теңге. Шетелден бұрынғы курспен қарыз алған қарызды жаңа курспен қайтарады. Банктердің несиесіне фактор әсер етеді.
Қарызға батқан халыққа мемлекеттің көмектескені дұрыс Бірақ бұл үйреншікті құбылысқа айналмауы керек. Экономикалық өсімге де , банктердің несие пайызына экономикалық ресурстар әсер етеді. Бізде бұл жағы өте әлсіз. Экономика қуатты болса, несие пайызы да төмендейді.
«Халықтың қаржылық сауаттылығын көтеру керек», — дейді қаржыгер.
Қазір онлайн несиенің құрығы тереңдеп бара жатыр.
Ал кеше мәжіліс депутаты Ринат Зайытов қарызға батқан халықты қорғауға шақырды. Депутаттың сөзінше, жазықсыз жем болған жандардың жағдайын ұғып жатқан Үкімет те, банктер де байқалмайды. ҚР Бас прокуроры Берік Асыловқа жолдаған депутаттық сауалында «онлайн алаяқтық» туралы айтты.
«Жаңа кезеңге жылдам бейімделген «жылпос» алаяқтар күн сайын қорғансыз халықтың шотындағы ақшасын ұрлап қана қоймай, мыңдаған адамның атына сырттай несие рәсімдеп, онсыз да зорға жүрген халықты зарлатуда», — дейді мәжіліс депутаты.
Сарапшылар банк туралы заңға енгізілген өзгерістер несие пайызын жеңілдете аламйтынын айтады. Себебі Ұлттық банкте инфляцияны реттеу және таңге бағамын қадағалаудан артық құзірет жоқ. Үкіметтің экономикалық блоғы үшін экономикалық ресурстарға көңіл бөлу, шикізаттық емес бағытты әртараптандыру өзекті болуы керек.
