2026-2028 жылдарға арналған бюджет болжамы бойынша Ұлттық қордан кепілдендірілген трансферт жыл сайын 2,7 трлн теңге көлемінде белгіленді.
Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин мәлімдегендей, үкімет «Ұлттық қордан мақсатты трансфертке жүгінбейді». Үкіметтің 2035 жылға дейінгі ұзақмерзімді болжамы бойынша кепілдендірілген трансферт 2029 жылдан бастап 2 трлн теңгеге дейін төмендетіледі.
Министрдің айтуынша,
- Бюджет тапшылығы да кезең-кезеңімен азаяды:
- 2026 жылы ол жалпы ішкі өнімнің 2,5%-ын құраса,
- 2029 жылы 0,4%-ға дейін төмендейді.
- 2030 жылдан бастап тапшылық мүлде болмайды деп күтеміз.
«2026-2028 жылдары Ұлттық қор кепілдендірілген трансферт ретінде жыл сайын 2,8 триллион теңге бөледі. Бұл соңғы жылдармен салыстырғанда екі есе аз», — деді министр.
Базалық сценарийге сәйкес,
- 2026 жылы жалпы ішкі өнімнің өсімі 5,4% болады,
- ал орташа жылдық өсім шамамен 5,3% деңгейінде сақталады.
- Номиналды
- ЖІӨ 2026 жылы 183,8 триллион теңгеге жетіп, 2028 жылы 229,8 триллион теңгеге дейін ұлғаяды.
Экономикалық болжамда экспортты дамыту да қарастырылған. 2026 жылы экспорт көлемі 77,1 миллиард доллар болса, 2028 жылы 83,7 миллиард долларға жетеді.
Ал сарапшылар экономиканың болжамды орташа жылдық өсімі 5,3%-ға қол жеткізу үшін үш жылда бейтарап бюджет-салық саясатын ұстану маңызды.Бұл бюджет тапшылығын азайтуға әсер етеді. ЖІӨ-ге қатысты бюджет тапшылығын қысқарту бойынша үкімет жариялаған жоспарларға шығындар өсімінің номиналды қарқыны 8,1% деңгейінде шектелсе ғана қол жеткізуге болады. Бұл экономиканың орташа жылдық өсу қарқыны алдағы үш жылда 5,3%дан жоғары болған кезде ғана орындалады. Басқаша айтқанда экономика бюджет шығынына қарағанда жылдам өсуі тиіс.
Сарапшы Олжас Мамадәлінің айтуынша, жаңа Бюджет кодексі мақсатты трансферттерге белгілі бір шектеулер қояды.
- Оларды қолдануға толық тыйым салынған жоқ, алайда бағыттар тізбесі айтарлықтай қысқартылды. Енді кодексте республикалық бюджеттің ағымдағы мақсатты трансферттері есебінен қаржыландыруға тыйым салу тікелей жазылған. Олар тек ұлттық жобаларды іске асыруға, сыни маңызды объектілер мен жалпы елдік маңызы бар жобаларды қаржыландыруға бағытталуы мүмкін,
Сарапшының пікірінше, келесі жылы трансферттердің қысқаруы ҚҚС мөлшерлемесінің ұлғаюы және ол бойынша тіркеу шегінің төмендеуі есебінен ішінара өтелуі мүмкін. Бюджет шикізатқа тәуелді болғандықтан, салық түсімдерінің едәуір бөлігі шикізат секторлары (мұнай-газ және тау-кен өндіру салалары) есебінен қалыптастырылады. Сарапшының айтуынша, нәтижесінде бюджеттік түсімдер 5-7 трлн теңгеге ұлғаяды, бұл Ұлттық қордан түсетін трансферттерге тәуелділікті қысқартуға мүмкіндік береді
