Royal Event, SHANYRAQ Business Forum агенттігінің негізін қалаушы Маргарита Боярова Салық кодек Реформалар бұзылмауы тиіс, олар жұмыс істеуі тиіс. сінің жаңа редакциясының тәуекелдеріне арналған креативті индустрия өкілдері соңғы жылдары сала өкілдері көлеңкеден шығып, заңды жұмыс істей бастағанын айтты.
Оның айтуынша, халықтың 37%-ы өзін-өзі жұмыспен қамтығандар елде мұндай реформалар — экономикаға соққы. Реформалар бұзылмауы тиіс, олар жұмыс істеуі тиіс.
Осыған дейін не болды
Еуразиялық креативті индустриялар қауымдастығының басқарма мүшесі Тимур Балбаевтың айтуынша, мемлекет соңғы жылдары креативті индустрияны дамытуға белсенді қолдау көрсетіп келеді.
«Оған білім беру, инфрақұрылымдық және экспорттық бағдарламалар арқылы 30 млрд астам теңге салынды. Қазірдің өзінде белгілі бір нәтижелер бар. Мысалы, елдің ЖІӨ-дегі креативті сектордың үлесі қазір шамамен 1% -ға бағаланып отыр. 2029 жылға қарай оны 2%-ға дейін арттыру жоспарланып отыр», — деп бөлісті спикер.
Сонымен қатар, 2025 жылдың алғашқы бес айында әлеуметтік жәрдемақыға жүгіну саны өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 11% -ға артты, деп хабарлады Тимур Балбаев.
«Бұл кәсіпкерлердің өз жеке кәсіпкерліктерін жабатынын көрсетеді, олардың арасында креативті индустрия өкілдері де бар, олар жәрдемақы алуға мәжбүр, себебі креативті бизнесте компания құру өте қиын. Сондай-ақ, жыл басынан бері 420 мыңға жуық адам жәрдемақы алуға өтініш берген. Яғни, бұл сандардың барлығы микробизнестің әлсіз екенін көрсетеді», — деп түйіндеді Еуразиялық креативті индустриялар қауымдастығының басқарма мүшесі.
Сонымен қатар, ол еліміздің экономикалық белсенді халқының 37% -ы өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтар мен жеке кәсіпкерлер екенін еске салады.
«Сондықтан да жаңа Салық кодексінің жобасындағы жағдай елеулі алаңдаушылық туғызады, ол ЖШС-ге шығыстарда жеке кәсіпкерлермен ынтымақтастықты ескеруге тыйым салуды жоспарлап отыр. Іс жүзінде бұл агенттіктер мен компаниялар бұдан былай жеңілдетілген жүйе бойынша мердігерлермен ресми шарттар жасай алмайтынын білдіреді және бұл ашық В2В-қатынастардың қалыптасқан моделін сызып тастайды. Егер ол қабылданса, көбі ЖК жабуға, бейресми секторға қайтуға немесе қызметін тоқтатуға мәжбүр болады, бұл жәрдемақылардың өсуі мен бизнестің жабылуы статистикасымен ішінара расталады», — деп түйіндеді Тимур Балбаев.
Сала өкілдері кімдер
Еуразиялық креативті индустриялар қауымдастығының бағалауы бойынша, Қазақстанда 450-ден астам мамандық креативті индустрияға тікелей немесе жанама түрде жатады (дизайнерлерді, режиссерлерді, музыканттарды, иллюстраторларды, SMM-мамандарды, копирайтерлерді, сценаристерді, фотографтарды, операторларды, аниматорларды, дыбыс режиссерлерін, мультимедиа бағдарламашыларын, арт-директорларды, іс-шараларды ұйымдастырушыларды, журналистерді қоса алғанда) және маркетологтар).
Бұл кәсіптер елдің мәдени кеңістігін қалыптастырады. Олардың шетелге немесе «көлеңкеге» кетуі тек креативті сектордың ғана емес, Қазақстанның бүкіл білім экономикасының дамуына қауіп төндіреді, деп санайды баспасөз конференциясына қатысушылар.
Осы саланың өкілі Наталья Расторопнова креативті индустрия мамандарының басым бөлігі — 2000 жылдан кейін туған, бүгінде жеке кәсіпкер ретінде белсенді жұмыс істейтін жастар екеніне назар аударады.
«Бұл талантты әрі өршіл мамандар Қазақстан экономикасына кіріс әкеледі, соның ішінде резидент еместермен: шетелдік компаниялармен және клиенттермен ынтымақтаса отырып. Мұндай тапсырыстардан түскен ақша елге келіп түседі және біздің төлем балансымызды нығайтады. Алайда, егер Салық кодексіне енгізілетін түзетулер күшіне енетін болса, икемді жұмыс істеуге үйренген көптеген жас мамандар БАӘ, Сингапур, Эстония, Грузия және т.б. сияқты IT және креативті индустриялар үшін жеңілдікті салық салынатын елдерде компанияларды оңай тіркейді. Нәтижесінде мемлекет салық түсімдерінен айырылып қана қоймай, шетелге талантты және креативті кадрлардың ағылуына тап болады», — деп атап өтті спикер
Bayev Group негізін қалаушы Алексей Баев баспасөз конференциясына қатысушылардың:
1. Микробизнес үшін заңды тұлғалармен оңайлатылған жүйеде жұмыс істеу мүмкіндігін сақтау.
2. ІТ секторына ұқсас креативті индустрия субъектілері үшін жеңілдікті салық салу енгізілсін.
3. Белгілі бір ЭҚЖЖ (басқару мәселелері бойынша консультация беру жөніндегі қызмет (70.2), мәдени-ойын-сауық іс-шараларын өткізуге ықпал ететін өзара қарым-қатынас және жұртшылықпен байланыс жөніндегі қызмет (70.21) бойынша ҚҚС бойынша тіркеу шегі 1 млрд теңгеге дейін жоғарылатылсын (90.02); конференциялар мен сауда көрмелерін ұйымдастыру (82.3); демалыс пен ойын-сауықты ұйымдастыру жөніндегі (93.29) және басқа топтамаларға енгізілмеген қосалқы коммерциялық қызметтерді ұсыну жөніндегі өзге де қызмет (82.99)).
4. Индустрия, «Атамекен» ҰКП және Қаржы министрлігінің қатысуымен жұмыс тобын құру.
5. Нарыққа қатысушыларды бейімдеу үшін даулы түзетулердің енгізілуін кемінде 2 жылға кейінге қалдыруды ұсынды.
Баспасөз конференциясында сондай-ақ креативті индустрияны салықтық қолдаудың халықаралық шолуы ұсынылды:
— Ұлыбритания фильмдерді, сериалдарды және бейне ойындарды шығару шығындарының 53% дейін өтейді. Бұл 2 млн жұмыс орнын және ЖІӨ-нің 6% -ын қамтамасыз етті;
— АҚШ креативті компаниялар үшін 50% -ға дейін салық несиелерін ұсынады. Бұл жүздеген мың жұмыс орнын ашады;
— Австралия контент өндірісіне жұмсалатын шығынның 40% -ын қайтарып, 9 еселенген қайтарымды алады;
— Ирландия шығыстардың 32% -ын Section 481 жеңілдігі арқылы қайтарды — жұмыспен қамту алты есе өсті;
— Мальта мен Испания шығындардың 50% дейін өтейді — елдер кино өндірісінің жаһандық орталықтарына айналды;
— Сингапур digital-жобаларға арналған шығыстардың 50% -ын жабады — бұл экспорттық компаниялардың өсуін жеделдетті;
— БАӘ салықтың 0% -ын креативті аймақтарда ұсынады — бұл халықаралық агенттіктерді тартты;
— Эстония дивидендтер болмайынша пайдаға салық алмайды — бұл шағын бизнесті қолдайды;
— Қырғызстан 2023 жылдан бастап Creative Industries Park қатысушыларын табыс салығынан, ҚҚС-тан босатып, 0,5% мөлшерлеме енгізді. Бір жыл ішінде сектор 2,6%-ға өсті.
