Ұлттық банк «бөліп-төлеудің» айдалада жатқан батпан құйрық емес екенін ескертті

Ел ішінде ЕДБ-нің заттарды бөліп-төлеу саудасына «бауыр басып қалғандардың» қатарының көбейіп келе жатқанын көріп жүрміз. Халықтың банктер алдындағы несиесінің кемі жарты пайызын бөліп-төлеу саудасының үлесіне қатысты.   

Ұлттық банк төрағасының орынбасары Берік Шолпанқұловтың түсіндіруінше, бөліп төлеумен жасалған сауда – тіпті де тегін сыйлық емес екенінін, тіпті тауарды алудың тиімді жолы болып есептелмейтінін айтты. Тауарды бөліп-бөліп алғанда, сіз көбінесе «қолма-қол ақшамен» бірдей емес, көбірек төлейсіз — пайызды соңғы құнға жасырасыз. Сатушылар мен банктер көбінесе нақты артық төлемдерді ашпайды. Мысалы: 100 мың теңге тұратын тоңазытқыш бөліп төлеуге 150 мың теңге кетуі мүмкін. «Қолайлылықтың» салдарынан көбі «қарызға» алады, іс жүзінде артық төлеп несие алады деп ойламайды. Нәтижесінде — жеке борыштар мен қаржылық жүктеме өсуде

ҰБ өкілі, тіпті төлемнің мұндай түрінің қарапайым кредиттен түк те айырмашылығы жоғын ашып айтты.

Тек мұнда банктің пайыздары мен комиссиясы тауардың құнына алдын ала қосып қойылған. Сондықтан Ұлттық банк пен Сауда және интеграция министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті компанияларды бөліп төлеу тетігін «мөлдір» етуге міндеттеу жолдарын қарастырып жатқаны да кеше белгілі болды.

Ұлттық банк басшылығы өкілінің мәліметінше, сатушылар мен банктер клиентінің қанша қаржыны асыра төлейтінін көбіне жасырып, айтпайды. Танымал тұрмыстық техника дүкендерінің желісі бөліп төлеу науқаны қарсаңында үлкен Side by Side тоңазытқыштардың бағасын 50-ден 100 мыңға дейін қымбаттатып жіберген.

Науқан артта қалған соң тоңазытқыш партиясының өтпей қалған бірліктерін 150 мың теңгеге дейін арзандатып сатқан. Яғни, бұл тұста, ақшасын асықпай жинағандар ұтады. Ұлттық банк пен басқа да органдар компаниялардың «пайызсыз бөліп-бөліп төлеу» кезінде қанша артық төлейтініңізді ашық айтуын қалайды. Егер «0% бөліп төлеу» жарнамасын көрсеңіз, қуануға асықпаңыз. Бұл жай ғана әдейі ресімделген несие.

Қаржы сарапшысы Арман Бейсембаев атап өткендей, банктер бөліп-бөліп төлеуді «жан дүниесінің кеңдігі мен жүректің жомарттығынан бұл қадаиға бармайды.

Оның айтуында банктердің көзқарасы бойынша — бұл жеткілікті тиімді және өте пайдалы құрал екені түсінікті. Әрине, бөліп-бөліп төлеу тек бөліп-бөліп төлеу деп аталады. Ол бойынша пайыз мүлде нөлдік емес.

«Тауардың бағасында сатушы мен банктің барлық пайыздары мен маржалары тігілген. Іс жүзінде бұл тауардың құны 100 мың емес, одан аз. Шартты түрде бұл тауарды 70, бәлкім, 50 мыңға сатып алуға болар еді. Бірақ бөліп төлеу тетігі бар болғандықтан, сен оны 100 мыңға сатып аласың. Сатып алушы ештеңе төлемейді деген сезім туғыза отырып, сатушы оның ашкөздігіне қысым көрсетіп, бөліп төлеуге «мәжбүрлейді». Адам менің ақылды екенімді сезінеді. Шындығында не өтірік, алдау», — дейді сарапшы.

Әрине, бұл сұраныстың төмендеуіне жол бермей, оны ынталандырады. Және сарапшылардың пікірінше, инфляцияға әсер етеді.

Бөліп төлеу құралы да тұтынушының психологиясын бұзады

Сарапшы айтқанындай, тұтынушыны осылай алдау әдепсіздік. Екінші жағынан, бөліп-бөліп төлеуге итермелейтін жасанды жағдайлар жасалады.

«Сізде ақша жинау туралы ой пайда болмайды. Ал сен бұл механизмге инемен нашақор ретінде отырсың. Адамдарға ештеңе төлемейтіндей жалған сезім береді. Нәтижесінде Ұлттық банк рұқсат еткеннен де көп пайыз бөліп төлеуде отыр. Меніңше, онда жылдық 86% -ға дейінгі пайыздық мөлшерлеме отыр», — дейді Арман Бейсембаев

Жалған бөліп төлеу банктер мен сатушыларға табыс табуға көмектесетінімен қатар, Арман Бейсембаевтың пікірінше, ол шетелдік өндірушілерге өз тауарларын сатуға көмектеседі.

«Біз шетелдік өндірушіні осылайша қаржыландырамыз. Қандай да болмасын бөліп төлеуге берілетін барлық тауарлар — импорттық. Ал жергілікті тұтынушыны біз осылайша қаржыландырмаймыз», — дейді сарапшы.

Продолжая тему:
Разбитый асфальт и дорожные проблемы в Туркестанской области
30 июля 2025 в 22:31
Контрольная точка — не контрольный выстрел. Что происходит с геологией Казахстана
28 июля 2025 в 10:53
В Шымкенте рассказали, что будет с госслужащими, игравшими в азартные игры
30 июля 2025 в 21:01
Евро, рубли, доллары: что будет с валютными депозитами после отзыва лицензии у банка
28 июля 2025 в 17:58
Алматинцам предлагают закрыть долги без штрафов
30 июля 2025 в 19:45
Спасатели МЧС Казахстана обнаружили фрагменты пропавшего вертолета
26 июля 2025 в 11:53
В Казахстане повысят цены на паспорта и визы в рублях с 9 августа
30 июля 2025 в 18:53
Что происходит с луком и картофелем в Казахстане: данные от Минсельхоза
29 июля 2025 в 11:27
В Алматы временно перекроют участок улицы Жубанова
30 июля 2025 в 18:08
Ночные проверки в Алматы: полиция поймала подростка за рулем
28 июля 2025 в 14:28
Кибермошенничество в Казахстане: как защитить себя в цифровом мире
30 июля 2025 в 17:32
Не болели COVID-19? Все равно пострадали — ученые обнаружили ускоренное старение мозга
29 июля 2025 в 13:25
Новое производство в Атырау: теперь здесь делают вагонные колесные пары
30 июля 2025 в 17:29
Пенсия по-новому: в Казахстане хотят пересмотреть порядок оформления
29 июля 2025 в 14:06
Пенсионерка через суд восстановила 13 лет трудового стажа
30 июля 2025 в 17:02
Концертное выступление Дженнифер Лопес в Астане: что нужно знать зрителям
29 июля 2025 в 17:10
Никогда не произносите эти слова в аэропортах: вас оштрафуют или посадят в тюрьму
30 июля 2025 в 16:54
Прокуратура Казахстана пресекла ввоз в страну подержанных шин
29 июля 2025 в 11:14
Обман под видом инвестиций: мужчина получил 6 лет за мошенничество
30 июля 2025 в 16:41
В Казахстане введут прогрессивный налог на продажу жилья
29 июля 2025 в 16:51
В Астане осужден мошенник, похитивший более 100 млн тенге
30 июля 2025 в 16:36
БЦК запустил ипотеку под 3,5%, но пользователи в сети спорят, насколько она выгодна
26 июля 2025 в 17:14
Интервенция басталды
30 июля 2025 в 16:03
Новый взгляд на инсульт: эксперты назвали неожиданный триггер
25 июля 2025 в 13:20