Импортқа тәуелділік: Проблеманы қалай шешеміз

Импортқа тәуелділік біз үшін мәңгілік тақырыпқа айналды.

Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, 2025 жылғы қаңтар-наурызда Қазақстанның сыртқы сауда айналымы $29,2 млрд құрады, оның ішінде экспорт үлесіне $16,3 млрд, импорт үлесіне — $12,9 млрд тиесілі болды.

Негізгі үлес салмағы мынадай тауарларға келеді:

• мұнай және мұнай өнімдері (52,3%),

• тазартылған мыс және өңделмеген мыс қорытпалары (5,3%),

• кен және мыс концентраты (4%),

• ферроқорытпалар (3,3%),

• бидай және меслин (2,3%).наурызда Қазақстанның сыртқы сауда айналымы $29,2 млрд құрады, оның ішінде экспорт үлесіне $16,3 млрд, импорт үлесіне — $12,9 млрд тиесілі болды.

2025 жылғы бірінші тоқсандағы экспорт бойынша тауарлардың негізгі үлес салмағы мынадай тауарларға келеді:

• мұнай және мұнай өнімдері (52,3%),

• тазартылған мыс және өңделмеген мыс қорытпалары (5,3%),

• кен және мыс концентраты (4%),

• ферроқорытпалар (3,3%),

• бидай және меслин (2,3%).

Импорт бойынша тауарлардың неғұрлым жоғары үлесі мыналарға тиесілі:

Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығы айтуынша:

«Ұлттық банктің  факторлық талдауының есебі бойынша, импорттың номиналды көлемінің ұлғаюы жеткізілімдердің нақты көлемінің өсуіне байланысты. Рубльдің теңгеге қарағанда біршама нығаюына (5,9%) қарамастан, бағалық артықшылық ресейлік тауарларда үлкен басымдықпен сақталды: РФ-мен саудадағы тереңдей түскен тапшылық ҚР төлем балансына қысым жасады. Атап айтқанда, РФ-мен саудадағы теріс сальдо ($8,7 млрд) ағымдағы операциялар шотының қорытынды тапшылығынан ($4,4 млрд) екі есе асып түсті» дейді  қаржыгерлер.

ҚҚҚ атап өткендей, Қазақстанның жиынтық импортындағы ресейлік тауарлардың үлесі жергілікті өнеркәсіптің аралық тауарларды әкелуге тәуелділігі, азық-түлік емес тауарлар мен тамақ өнімдерінің ішкі өндірісінің жеткіліксіздігі аясында 30,5% -ға дейін өсті. «Осы импорттың жекелеген санаттары (мысалы, аралық тауарларда: шанақтар, моторлы-көлік құралдарының бөліктері, мұнай өнімдері; азық-түлікке жатпайтын: киім, дәрі-дәрмек, пластмасса бұйымдары; азық-түлікте: кондитерлік өнімдер, қант, сусындар) түрлі мемлекеттік бағдарламаларды, экономиканы әртараптандыру және кәсіпкерлік субъектілерін қолдау жөніндегі шараларды іске асыру шеңберінде ішкі өндірісті ынталандыру кезінде негізгі бағыттарды білдіре алады» дейді хабарламада.

Біздің байлам

Импортқа тәуелді салаларды түгендеу мүмкін емес. Жоғары технологиялық сала кәсіпорындары, табысты компаниялар, жеңіл өнеркәсіп. Сарапшы Айбар Олжаевтың айтуынша, Үкімет іске асыратын мемлекеттік бағдарламалардың барлығы импортты асқындырып, біздің төлем балансымыздың нашарлауына жол ашып жіберді. Себеп – біздегі мемлекеттік қол­дау тым ұзақ жүреді. Мы­салы, 7-10 жыл бойы келе жат­қан бағ­дарламалар бар. Егер олар қыс­қамерзімді болғанда, жа­ғым­сыз макроәсері әлсіздеу болатын еді.

Біздің жағдайымызда эконо­миканың классикалық ереже­лері жұмыс істемейді. Госка­питализм біздегі экономиканы қисайтып, бұрыс жолға түсіріп жіберді. Басқа елде отандық өндірісті дамыту және ұлғайту үшін мемлекет есебінен шетелден құрал-жабдықтар мен аралық материалдарды сатып алу – қалыпты құбылыс. Бірақ, біздің ел жағдайында бюджеттен қанша ақша бөлінсе де, отандық өндірістің бір орында қалатыны анықталды.Тіпті  бюджет шығыстарының 1 пайызға өсуі импорттың 1,42% өсуіне алып келетінін көзіміз көрді. Мемлекеттік шығыстардың өсуі мен импорттың көбеюінде осындай тікелей байланыс бар болса, жақын арада төлем теңгеріміз минусқа кететіні анық.

Дәл сол кезде импорт ұлғая береді. Мұны өтпелі кезеңдегі капитализмнің солшылдық дертіне теңеуге болады. Бірақ бұл дерттен қашан айығатынымыз Үкіметтің экономикалық жігеріне байланысты.

Продолжая тему:
Разбитый асфальт и дорожные проблемы в Туркестанской области
30 июля 2025 в 22:31
Контрольная точка — не контрольный выстрел. Что происходит с геологией Казахстана
28 июля 2025 в 10:53
В Шымкенте рассказали, что будет с госслужащими, игравшими в азартные игры
30 июля 2025 в 21:01
Евро, рубли, доллары: что будет с валютными депозитами после отзыва лицензии у банка
28 июля 2025 в 17:58
Алматинцам предлагают закрыть долги без штрафов
30 июля 2025 в 19:45
Спасатели МЧС Казахстана обнаружили фрагменты пропавшего вертолета
26 июля 2025 в 11:53
В Казахстане повысят цены на паспорта и визы в рублях с 9 августа
30 июля 2025 в 18:53
Что происходит с луком и картофелем в Казахстане: данные от Минсельхоза
29 июля 2025 в 11:27
В Алматы временно перекроют участок улицы Жубанова
30 июля 2025 в 18:08
Ночные проверки в Алматы: полиция поймала подростка за рулем
28 июля 2025 в 14:28
Кибермошенничество в Казахстане: как защитить себя в цифровом мире
30 июля 2025 в 17:32
Не болели COVID-19? Все равно пострадали — ученые обнаружили ускоренное старение мозга
29 июля 2025 в 13:25
Новое производство в Атырау: теперь здесь делают вагонные колесные пары
30 июля 2025 в 17:29
Пенсия по-новому: в Казахстане хотят пересмотреть порядок оформления
29 июля 2025 в 14:06
Пенсионерка через суд восстановила 13 лет трудового стажа
30 июля 2025 в 17:02
Концертное выступление Дженнифер Лопес в Астане: что нужно знать зрителям
29 июля 2025 в 17:10
Никогда не произносите эти слова в аэропортах: вас оштрафуют или посадят в тюрьму
30 июля 2025 в 16:54
Прокуратура Казахстана пресекла ввоз в страну подержанных шин
29 июля 2025 в 11:14
Обман под видом инвестиций: мужчина получил 6 лет за мошенничество
30 июля 2025 в 16:41
В Казахстане введут прогрессивный налог на продажу жилья
29 июля 2025 в 16:51
В Астане осужден мошенник, похитивший более 100 млн тенге
30 июля 2025 в 16:36
БЦК запустил ипотеку под 3,5%, но пользователи в сети спорят, насколько она выгодна
26 июля 2025 в 17:14
Интервенция басталды
30 июля 2025 в 16:03
Новый взгляд на инсульт: эксперты назвали неожиданный триггер
25 июля 2025 в 13:20