Қаржы министрінің орынбасары Ержан Біржанов осыдан бір жыл бұрын мобильді аударымдарға қатысты «жеке шотына қатарынан үш ай ішінде 100 және одан да көп адамнан мобильді аударымдар алған тұлғалар бақылауға ілігетінін» жариялаған болатын. Енді осы министрліктің қазақстандықтардың мобильді банк қосымшаларындағы ақша қозғалысын егжей-тегжейлі тексеру туралы жаңа бұйрық жатқаны белгілі болды. Мобильді банкингке қатысты жаңа қағидалары бар бұйрық жобасын қоғамдық талқылау 30 сәуір күні аяқталды. Қашан күшіне енетіні әзірге айтылған жоқ. .
- Қаржы министрінің орынбасары бұған дейінгі талап бойынша салық органдары үш ай қатарынан және ай сайын әртүрлі 100-ден астам адамнан ақша аударымын алған тұлғаларға назар аударып келгенін еске салды.
- Жана бұйрық бұл критерийді күшінде қалдырды.
- Бұдан былай қазақстандықтың өзгелерден ай сайын алатын ақша аударымы 12 ең төменгі жалақы (ЕТЖ) көлемінен асып кетсе, бұл құзырлы органдар тексереді.
- 2025 жылы 1 ЕТЖ 85 мың теңгеге тең.
- Демек, 12 ЕТЖ 1 020 000 теңгені құрайды.
Біржановтың мәліметінше, Мәжіліс 2025 жылғы 30 сәуірде қолданыстағы Салық кодексіне түзетулерде мобильді аударымдар бойынша норма да бар. Құжатты Сенаттың мақұлдауы және Президенттің қол қоюы ғана қалды.
Заң күшіне енген соң Қаржы министрлігі мен Ұлттық банк бірлескен бұйрық қабылдап, онда жаңа критерийлерді бекітеді.
«Тұтастай алғанда, қазақстандықтардың мобильді аударымдарын тексеру бойынша тәсілдемелер анықталып болды. Олар айқын: егер бір адам 3 ай бойы және ай сайын әрбасқа 100-ден көп адамнан ақша аударымын алса немесе енді жаңа талап бойынша – аударымдардың жалпы сомасы ЕТЖ-нің 12 еселенген мөлшерінен, яғни, биыл 1 миллион теңгеден асып кетсе, онда бұл тексеріске негіз болуы мүмкін», – деді вице-министр Біржанов.
Сонымен бірге Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі банктер қазақстандықтардың мобильді қосымшаларын олардан сұрамай-ақ бұғаттап тастай алатынын айтып отыр.
Қаржылық реттеуші бұл шаралар бірінші кезекте, банк қызметін тұтынушыларды қорғау үшін қажет деп отыр. Мысалы, егер телефонның микрофоны қосулы болса, онда банктің мобильді қосымшасы автоматты түрде бұғаттап тасталады.
«Операцияны бұғаттау банктің мобильді қосымшасының ішінде, бағдарламалық деңгейде жүзеге асырылатын болады. Смартфонның микрофонына белсенді қолжетімділіктің іске қосылғаны әшкереленсе, ақшамен байланысты операцияларды жүргізу функционалы уақытша шектеледі. Бұғаттау тұрақты емес, уақытша сипатта болады. Ол активацияланудың себептері жойылғанға дейін сақталады. Яғни, микрофонға белсенді қосылу доғарылғанда, бұғаттау да алып тасталады», – деп хабарлады ҚНДРА
Біздің байлам
Күні бүгінге дейінгі бақылау, қадағалау және тексеріс тетіктерінің ешқайсысы интернет-алаяқтықты тыя алмағаны белгілі. Сарапшылар мемлекеттік органдармен бірге қаржы алаяқтарының да бұл процеске «белсене қатыспауына» кепілдік жоқ екенін айтып, алаңдап отыр. Ал Қаржы министрлігі мен ҚНДРА-тіктің қолында қаржы алаятарының жолын кесіп тастайтын тетіктер жоқ екені белгілі болып қалды.
