Қаржы нарығын рубльдің күші бірер аптадан бері таң қалдырып жатыр. Рубль доллар гана емес, еуроның алдында да айылын жияр емес.
Сарапшылар бұл құбылыс алдағы уақытта жалғаса беретінін айтып отыр.
Сарапшылар мықты рубль Ресейге тауар экспорттаушыларға оң, ал импорттаушыларға теріс әсер ететініне назар аударып жатыр.
Олардың пікірінше, қысқа мерзімді перспективада отандық өндірушілер ұтады, өйткені олардың тауарлары біршама бәсекеге қабілетті болады.
Экономикалық салдарлар:
• Рубльдің нығаюы ресейлік нарықта қазақстандық тауарлардың арзандауына алып келеді. Бұл экспорттаушыларға пайда әкеледі, себебі олардың тауарлары бәсекеге барынша қабілетті болады. Алайда импорттаушылар үшін бұл проблема болуы мүмкін, себебі импортталатын тауарларға, әсіресе шетелден келетін бағалар өсетін болады. Осылайша, Ресейге экспорттаумен айналысатындар үшін ғана тиімді болады.
• Қысқа мерзімді перспективада бұл Қазақстандағы инфляцияны жеделдетуі мүмкін, себебі рубльдің нығаюы аясында импортталатын тауарлар қымбаттайды. Нәтижесінде қазақстандықтардың сатып алу қабілеті төмендейді, бұл олардың күнделікті шығыстары мен өмір сүру сапасына әсер етеді.
• Валюта бағамдарының ауытқуы аясында Ұлттық банк теңгені тұрақтандыру үшін қосымша қадамдар жасауға мәжбүр болуы мүмкін. Бұл елдің валюталық резервтеріне әсер етіп, қаржы нарықтарында белгісіздік туғызуы мүмкін. Инвесторлар өз кезегінде жағдайдың дамуын және бизнес үшін ықтимал салдарын мұқият қадағалайтын болады.
• Қазақстан рубль мен еуроның ауытқуына тәуелділікті төмендету үшін өзінің валюталық резервтерін әртараптандыру туралы ойлануы керек. Ұзақ мерзімді перспективада бұл қаржылық тұрақтылықты нығайтуға және сыртқы факторлардың ел экономикасына әсерін азайтуға көмектесуі мүмкін.
Сарапшы Арман Бейсембаевтың айтуынша, біздің жағдайымызда Ресейден келетін импортты толығымен ауыстыру мүмкін болмағандықтан, Ресей тауарларының біразы қымбаттап, инфляцияны жеделдетеді.
«Бір жағынан, ЖІӨ өсуі мүмкін: жергілікті тауарларды сату өсуі кезінде елде қосылған құннан артық қалады. Екінші жағынан — тұтыну бағалары өседі» дейді сарапшы Арман Бейсембаев.
Оның айтуынша, Ресейден санкцияларды ішінара немесе толық алып тастау, активтердің қалыпқа келуі рубльдің одан әрі нығаюына алып келуі мүмкін. «Сәйкесінше, RUB/KZT жұбы бойынша біз теориялық тұрғыдан 7 және 8-ді де көре аламыз. Алайда мұндай жағдайларды болжау өте қиын» дейді сарапшы.
Сарапшының айтуынша, USD/KZT жұбының арасындағы қазіргі айырмашылық доллардың еуроға да әсер етіп жатыр. Егер АҚШ, Ақ үй сауда саясатына өзгерістер енгізбесе, еуро одан сайын қымбаттай береді.
Еске салайық, KASE-дегі сауда-саттық қорытындысы бойынша 21 сәуірде теңге американдық валютаға қатысты сәл нығайды. Мәселен, 18 сәуірдегі сауда-саттық нәтижелерімен салыстырғанда USD/KZT жұбы $1 үшін 521,22 теңгеге дейін 0,91 теңгеге төмендеген болатын.
