Қаржы сегментінде криптовалюта тақырыбы тереңдеген сайын банк құру қажеттілігі сезіле бастады. Әзірге халықаралық терминде Cryptocurrency атауымен енген валюта әлемдік қаржы жүйесінің маңызды бөлігіне айналды. Осындай активтерді заңды пайдалануға мүмкіндік беретін құқықтық инфрақұрылымның жоқтығы нарықты алаңдатады. Кейбір мәліметтер бойынша, Қазақстандағы криптовалюталармен операциялардың 90% -ы құқықтық алаңнан тыс өтеді.
Жақынжа парламентте 2017-2018 жылдары енгізілген криптовалютаны пайдалануға тыйым салу заңсыз айырбастаушылар мен сұр схемалардың өсуіне, салықтан жалтаруға және заңсыз қызметті қаржыландыруға ықпал еткенін еске салды. Олардың пайымынша:
- Қазақстандықтар криптоаферистер мен заңсыз платформалар салдарынан ақша жоғалтуды жалғастыруда.
- Бұдан басқа, миллиардтаған доллар криптовалюта шетелге заңсыз шығарылады және мемлекет айтарлықтай салық түсімдерін жоғалтады.
Сарапшылар бұл бағыт әлемдік бағыт екенін, қарсыласқанша нарықты бейімдеу қажеттігін көптен айтып жүр. Бүгін біз айналыспасақ, ертен біз үшін басқалардың айналысатыны әбден мүмкін деген пікірлер де көптен айтылып жүр.
Депутаттардың пайымынша;
- АҚШ, Швейцария және Германия сияқты басқа да елдерде табысты дамып келе жатыр. Онда криптобанктер криптовалюталарды сақтау, сауда және инвестициялау қызметтерін ұсынады.
- Қазақстанда Криптобанкті құру ұлттық экономиканы дамытуда маңызды рөл атқарады және Қазақстанға финтех саласында көшбасшылық позицияны қамтамасыз етеді. Бұдан басқа, бұл елді цифрлық қаржы технологияларының өңірлік орталығы ретінде нығайтуға, криптовалюталардың көлеңкелі айналымын азайтуға және салықтық түсімдерді ұлғайтуға көмектеседі.
Кейбір сарапшылар мұндай идея бірқатар маңызды сұрақтар туындататынын
- Елде қаржы нарығы шектеулі. Ойыншылар жалпығы ортақ ережемен жүруге әлі дайын емес.
- Егер барлық операциялар мемлекеттік криптобанк арқылы өтетін болса, онда пайдаланушылар оған өздерінің жеке кілттері мен деректерін сеніп тапсыруға тура келеді.
- Көптеген елдерде криптовалюталардың заңдастырылған айналымы крипта үшін бір мемлекеттік банк құру арқылы емес, жеке биржалар мен айырбастаушыларды лицензиялау арқылы жүзеге асырылады.
Сарапшы Мақсат Халықтың айтуынша, кейбір ірі орталықтандырылған криптоплатформалардың тәжірибесі сәтсіз аяқталды. Оның айтуынша, бұл идеяны жақтаушылар ақша жылыстаудың алдын аламыз деп үміттенеді. Бірақ әлемде хакерлердің дамуы технологияның дамуынан бір саты алға жүретінін ұмытуға болмайды. Әзірге оны орталықтандыруға асықпаған жөн.
Өз кезегінде ҚҚҚ қаржы технологиялары және инновациялар секторының директоры Константин Пак біздің жағдайымызда криптобанктің қажеттілігін бағалау қиын екенін айтты, себебі әлемде мұндай қаржылық ұйымдар үшін қалыптасқан анықтама әлі жоқ.
«Төлемдерді қамтамасыз ету тұрғысынан банктердің негізгі функциясы — комплаенс (жүргізілетін операциялардың ашықтық талаптарына, ақшаны жылыстатуға және терроризмге қарсы іс-қимылға сәйкестігіне кепілдік беру). Әрине, cryptocurrency жағдайында комплаенстің тиісті деңгейін қамтамасыз ету мүмкін емес «, — деп атап өтті ол.
Оның айтуынша, криптосреда бірнеше транзакция тізбегін тексеру құны ондаған мың долларға жетеді. Жүйе тұтастай алғанда герметикалық емес, ал ойыншылардың басым бөлігі реттеуден тыс немесе сұр аймақта орналасқан. Бұл криптобанкке лицензия беруді заңдастыруды қиындатып жібереді.
