Мәжілісмен Қайрат Балабиев Зейнетақы шоттарын ашуды және қарт азаматтардың банктер алдындағы қарыздарын кешіруді ұсынды.
Сондай-ақ, депутат көптеген қарт азаматтар емделуге және күнделікті қажеттіліктерге несие алуға мәжбүр болғанын, ал есептелген айыппұлдар мен өсімпұлдар олардың қаржылық жүктемесін арттырғанын еске салды.
«Жалғыз қолжетімді платформа -» Е-өтініш «қосымшасы берілген өтініштерді қанағаттандырмайды, ал рәсімнің өзі салық органдарына берілді. Мемлекеттік органдар борышкерлердің мүддесі үшін жұмыс істеуі тиіс. Неліктен өмір бойы еңбек еткен зейнеткерлер енді соңғы ақшаларын банктерге беруге мәжбүр, ал олардың зейнетақылары автоматты түрде есептен шығарылады? Зейнетақы — табыс емес, қарттағы лайықты өмір үшін жиналған қаражат «, — деп мәлімдеді Балабиев.
Балабиев бұл мәселені шешу үшін бірқатар шаралар ұсынды:
• қарт борышкерлердің зейнетақы шоттарын ашуға;
• Республикалық базада банктер алдында берешегі бар зейнеткерлерді анықтау;
• зейнеткерлер үшін соттан тыс және соттық банкроттық рәсімін жеңілдету;
• зейнеткерлік жастағы азаматтардың берешектерін есептен шығару. Қаржыгерлер 2019 жылғы қарызды кешіру науқаны мәжбүрліктен қабылданған шешім екенін айтады
Сарапшылардың айтуынша, Қазақстанда азаматтардың шектен тыс кредиттелуі «апатты» жағдайға жетті. Бұл көрсеткіш жөнінен Қазақстан тіпті санкция және соғыс жағдайында тіршілік етіп жатқан алып Ресейден озып кетіппіз. Банктер мен микроқаржы ұйымдарының алдында қарыз болып қалмаған ересек адамдар аз. 2024 жылғы төртінші тоқсаны бойынша 18-ден асқан айналдырған 13 миллион қазақстандықтың 8,5 миллионы қаржы ұйымдарының алдында берешек. Қарыз сомасы 20 млн теңгеге жетіп қалды. Қазақстан заңнамасына сәйкес кредитті 18 жастан бастап ресімдеуге болады. Кредит алу үшін максималды жас заңда белгіленбеген: теориялық тұрғыдан кредитті 70 жаста да, 80 жаста да алуға болады. Бірақ іс жүзінде олай емес.
Банктерде әлеуетті қарыз алушылардың жасына қатысты өз саясаты бар.
- Таңдаулы санат — 30-55 жас аралығы. Егер кредиттік тарих жақсы болса, бұл санаттағы адамдарға кредит тиімді шарттармен мақұлдануы мүмкін.
- Банктер жас адамдарға кредит бергенде оларды мұқият тексереді: өйткені көбінесе олардың тұрақты жұмысы болмайды, көбісі әлі оқиды, сондықтан оларға ата-аналары материалдық жағынан көмек береді. Сондықтан көптеген қаржы ұйымдарында кредит тек 21 жастан, кейде 23 жастан бастап беріледі.
- 55 жастан асқан адамдарға банктер көбінесе кредит бермейді. Банктер әдетте кредит беру үшін жас бойынша шектеуді белгілейді. Кейбір ұйымдар қарызды 75 жасқа дейінгі клиенттерге мақұлдайды, ал басқа ұйымдар 65 жастағы клиентке мақұлдамауы мүмкін
Қаржыгер Мақсат Халықтың айтуынша, түпкі нәтижеде оның банк емес, мемлекет көтереді. Мұндай тәжірибе әлемдік тәжірибеде бар болғанмен, нәтижесі тиімсіз.
