Қазақстанда апатты тәуекелдерден сақтандыру моделінің жобасы әзірленді
Елімізде жылжымайтын мүлікті сақтандыру көрсеткіші 2% аспайды. Еліміздегі сақтандыру компаниялары осылай, дейді. БҰҰ мәліметінше, соңғы 20 жылда дүниежүзінде жер сілкінісі, су тасқыны, құрғақшылық пен дауыл саны екі есе өскен. Қазақстан халқының 75 пайызы табиғи апаттардың қаупі жоғары аумақта тұрады.
ҚНДРА LS ресми сауалына жауап ретінде қазір уақытта осы модельдің параметрлері бойынша түпкілікті шешімдер қабылдау бойынша жұмыс жүргізіліп жатқанын атап өтті.
«Соңғы шешімдерді қабылдағаннан кейін табиғи апаттардан сақтандыруды енгізу бойынша заңнамалық түзетулер әзірленетін болады», дейді ҚНДРА
Модельдің өзі табиғи апаттарға көбірек ұшырайтын Қазақстанның өңірлері бойынша тәуекелдердің төрт түрін жабуды көздейді. Оның ішінде жер сілкінісі, су тасқыны, су тасқыны және орман өрттері бар.
«Бұл ретте өтелетін тәуекелдер мен қорғауға жататын өңірлердің түпкілікті тізбесі бойынша мәселелер, сондай-ақ сақтандырудың кезеңділігі дүлей зілзалалардың тәуекелдерін кешенді бағалау нәтижелері бойынша айқындалатын болады», деп нақтылады ҚНДРА
Сонымен қатар, апатты тәуекелдер туындаған кезде толық немесе ішінара бұзылған тұрғын үй иелеріне бағалау жүргізбей-ақ тіркелген төлемдерді жүзеге асыру ұсынылады.
Сонымен қатар, қаржылық реттеуші сақтандырудың өзара көмек пен қайта бөлу қағидаты бойынша жұмыс істейтінін еске салды. Сондықтан ол бойынша төлемдер барлық қатысушылардан жиналған қаражат есебінен жүргізіледі. Дүлей қауіп-қатерлерден міндетті қорғауды енгізу қажеттілігі туралы әңгімелер 2023 жылдан бастап айтыла бастады. Сейсмикалық қауіпті аймақта тұрған Алматы қаласында жер сілкінісі жиі болады. Мамандар жыл басында орын алған қатты дүмпулерден кейін тұрғын үйді ерікті сақтандыруға өтініш білдіргендер саны артқанын айтады. Десе де, қала халқының санымен есептегенде бұл тым аз көрсеткіш. Жылжымайтын мүлікті сақтандыру дүниежүзінде кеңінен тараған қызмет түрі болғанымен, Қазақстанда әлі де сұраныс төмен. Әйтпесе, сақтандыру сомасы тым қымбат емес, дейді мамандар.
«Еуразия» сақтандыру компаниясы басшысының орынбасары Бақыт Қорғасбаевтың айтуынша, жылжымайтын мүлікте әрқайсысының бағасы бойынша 0,2% тарифіне шаға келе төлейтін құнын аламыз. Егер пәтеріңіз 20 млн тұрса, теңгеге шаққан кезде 20 мың теңгедей болады.
Қазақстанда 2029 жылға дейін бұзуға жататын 3,7 мыңнан астам апатты және ескі үйлер бар. Рұқсат етілмеген жерге құрылыс жүргізіп, кейін мемлекеттен өтемақы талап еткен халықтың шағымы заң шеңберіне сыймайтынын сарапшылар жиі айтады. Сондықтан бұл жерде тек халық емес, сол үйді рұқсат етілмейтін жерге салуға жол берген жауапты мекемелердің де қызметтерін қатаңдату шарт.
Ведомствоның мәліметінше, 54,7 мың көпқабатты тұрғын үйдің 752 ғимараты апатты жағдайда болса, 3 мыңнан астамы ескі ғимараттар.
Апатты құрылыстардың басым бөлігі Астанада (208 бірлік), ал тозығы жеткен құрылыстар Алматыда (1,2 мың бірлік) байқалады. Оның үстіне, оңтүстік-шығыс мегаполисте апатты үйлер мүлдем жоқ, тек онда ғана ескі үйлер саны 1 мыңнан асады. Алайда Алматыда 8 мыңнан астам, ал Астанада 3,1 мың көпқабатты тұрғын үй салынғанына назар аудару қажет.
