Өткен жылдың қорытындысы бойынша қатерлі ісіктермен сырқаттанушылық ел қалаларында өсті.
Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше,
- бұл көрсеткіш 239,2 мың адамға шаққанда 100 оқиғаны құрады,
- ал бір жыл бұрын ол 230 деңгейінде болған еді.
- Бұл ретте ауылдық жерлерде, керісінше, онкологиялық сырқаттану 173,8 мыңнан 147,1 мыңға 100 дейін төмендеді.
- Қалалар бөлінісінде неғұрлым қолайсыз өңірлер Қарағанды облысы (353,5),
- Қостанай (352,7),
- Шығыс Қазақстан (349,4) және Абай (302,4) болды.
Бұл өңiрлер дәстүрлi түрде экологиялық қолайсыз деп есептеледi, бұл онкологиялық көрсеткiштердiң тұрақты өсуiнiң себептерiнiң бiрi болуы мүмкiн. Алайда жекелеген облыстардың ауылдарында да жағдай алаңдаушылық туғызады: Шығыс Қазақстан және Ақмола облыстарында сырқаттану орташа ауылдық мәндерден екі есе дерлік артық және тиісінше 100 мың адамға шаққанда 355,2 мен 306,2 құрайды.
- Елдегі онкологиялық науқастардың жалпы саны 2025 жылғы 1 қаңтарға 230,9 мың адамды құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 12,8 мыңға көп.
- Онкологиялық науқастар саны бойынша көшбасшы Алматы (34,2 мың адам) болды, алайда 100 мың тұрғынға шаққанда қала республикалық деңгейден төмен.
- Екінші орында Қарағанды облысы (21,4 мың),
- үшінші орында — Астана (16,8 мың).
Жалпы сырқаттанушылықтың өсуіне қарамастан, «бастапқы» деп аталатын пациенттердің — алғаш рет «обыр» диагнозы қойылғандардың саны азайды.
- 2024 жылы бұл көрсеткіш бір жыл бұрынғы 204,8 қарағанда 100 мың адамға шаққанда 208,6 оқиғаны құрады.
- Бір жыл ішінде алғаш рет 41,3 мың қазақстандық онкодиагноз белгіленді,
- көпшілігі — Алматыда (5,2 мың),
- Қарағанды облысында (3,8 мың)
- Астанада (3 мың).
Министрлік сондай-ақ сырқаттану құрылымы жөніндегі деректерді жариялады.
- Алғаш анықталған пациенттерде обырдың ең кең таралған түрі сүт безі обыры болып қалады — оған 13,9% жағдай жатады, оның үстіне 98% диагноз I-III сатыларында қойылады, ал 4,2% — IV. екінші және үшінші орындар — тері обыры (9,6%) мен өкпе обыры (9,2%).
- Өкпе обыры бар науқастардың төрттен бір бөлігі кеш анықталған.
Қазақстан ТМД елдері арасында бастапқы сырқаттанушылық деңгейі бойынша жоғары позицияны сақтап отыр:
- 204,8 мың адамға шаққандағы 100 көрсеткішімен 5-орын. Бұл ТМД бойынша орташа деңгейден (103,3) екі есе жоғары.
- Алда Беларусь (646,9), Ресей (466,2) және Молдова (328,7) тұр.
- Орталық Азия елдері арасында Қазақстан абсолютті антилидер болып табылады: көрсеткіштер көршілерге қарағанда 2 − 6 есе жоғары. Салыстыру үшін:
- Қырғызстанда — 86,
- Өзбекстан мен Түрікменстанда — 74,1,
- ал Тәжікстанда — барлығы 100 мың адамға 32,1.
- 2024 жылы ол 65,1 мыңнан 68 мыңға 100 ұлғайды.
Жағдай бізде де мәз емес
- Өсім 20 өңірдің 13-інде тіркелген. Өлім-жітімнің ең жоғары көрсеткіші Шығыс Қазақстан (117,7) және Абай (117,2) облыстарында байқалды. Сонымен қатар, дәрігер-онкологтармен қамтамасыз етілуі бойынша бұл өңірлер ел бойынша орташа деңгейден де жақсы көрінеді:
- Абай облысында — 1 мың адамға 10 маман,
- ШҚО-да — ұлттық 0,7 көрсеткіші бойынша 0,6 маман.
- Алайда онкологиялық төсектердің саны бойынша жағдай нашар: ШҚО-да олардың саны 1,2 мың адамға 10, ал ел бойынша — 1,5.
Онкологиялық аурулардың жалпы санының өсуі мен өлім-жітімнің артуы жағдайында сарапшылар онкологиялық қызметті ерте диагностикалау, жаңғырту және өңірлердегі алдын алу бағдарламаларын кеңейту жөніндегі шараларды күшейтуге шақырады.
