Елде жекешендірудің кезекті толқыны басталды. Сарапшылардың айтуынша, е экономикасын жекешелендіру және мемлекет иелігінен алу бюджетке қосымша кіріс беріп қана қоймай, тұтастай алғанда белгілі бір салалардың тиімділігін арттыра алар еді.
Жекешелендіру және нақты жоспарлар мен тізімдер туралы біз шамамен 15 жылдан бері естіп келеміз және мұнда үлкен ілгерілеу жоқ екені анық.
Сарапшы-талдаушы Ғалым Хусайыновтың айтуынша, кейбір Ұлттық компаниялар өздерінің қатысуын одан әрі арттырып, үлесін ұлғайтып жатыр. Ал кейбірі керісінше.
Мысалы, ҚТЖ-да аздаған ілгерілеулер бар.
«Мемлекетте тек стратегиялық салаларды ғана қалдырып, қалғанын нарыққа беру керек. Осы активтердің барлығының нарыққа көшуі олардың тиімділігін едәуір арттырады, бұл ретте мемлекет КТС және басқа да салықтар түрінде осы компаниялар бойынша дивидендтерге қарағанда әлдеқайда көп алады. Әрбір басқарушы өз деңгейінде, өкінішке қарай, өз шаруашылығын қалай қорғап, оны нарыққа өткізбеуді ойлайды, өйткені бұл ол үшін орасан зор ресурс. Және қандай да бір нысанды жекешелендіруге болмайтындығының 1001 себебі болады, бірақ әлемдік тәжірибе бұл жалғыз дұрыс жол екенін көрсетеді», — дейді Ғалым Құсайынов.
Инвестициялық ахуал мен тікелей шетелдік инвестицияларды бір-бірінен бөліп қарауға болмайды.
«Бұл өте нәзік сәт, оны оңай бағалауға болмайды және қысқа мерзімді міндеттерді шешу үшін біз инвестициялық климатты елемейміз, осылайша, ұзақ мерзімді аспектіде ТШИ-ді және сыртқы және ішкі инвесторлардың бізге қатынасын едәуір қысқартамыз.
Мысалы, жария сала арқылы қосымша салықтарды есептеу жөніндегі бастамалар, бір жағынан, қысқа мерзімді аспектіде салық ағынын ұлғайтуы мүмкін, бірақ салықтық әкімшілендірудің ашықтығы мен салық төлеушілердің заңды құқықтары бойынша позицияларды айтарлықтай қысқартады, осылайша кез келген инвесторларға салықтық тұрақтылықтың жоқтығы туралы белгі береді», — дейді Хусайынов.
Сарапшының айтуынша: ескі Қазақстанның өкілдерінен активтерді қайтару моральдық және қоғамдық тұрғыдан алғанда айтарлықтай әділетті сипатқа ие.
Алайда бұл процесті топорлы іске асыру қазіргі отандық инвесторлардың толқуын күшейтеді.
Бұл жерде сол немесе өзге олигархтың активтерді қайтару жөніндегі тізімге түсу факторымен ғана емес, жаңа инвестициялар тұрғысына да назар аудару маңызды.
Сарапшының айтуынша, «болашақта жаңа инвестициялар қаншалықты қорғалады және саяси бағыт өзгерген жағдайда олар 10 жылдан кейін даулана ма?» деген мәселелердің басы ашық болуы керек.
«Бұл өте маңызды аспект, себебі әрбір ірі бизнесмен мемлекетпен өзара іс-қимыл жасайды. Бұл қазір елге инвестициялар бойынша шешімдерге тікелей әсер етеді», — дейді сарапшы.
