53,3 млрд теңге аз қаржы емес. Бұл табысын жасырды деп айыпталған блогерлердің мемлекет алдындағы берешегі. Тіпті кімнің қанша қарыз екені көрсетілген тізім де желіде жүр. Ресми ақпарат бойынша өткен жылдың 9 айында блогерлер 1,2 млрд теңге салық төлеген. Бұл ресми тіркелген 745 блогердің қазынаға құйған қаржысы. егер Instagram, TikTok, Youtube әлеуметтік желілерінде 20 мыңнан асатын оқырманыңыз болса, салық төлеуге міндетті екеніңіз айтылып жатыр. Енді табысын жасырды деп айыпталған азаматтар 30 жұмыс күні ішінде салық органдарына берешегі жоқ екенін дәлелдеуі керек. Егер оны орындамаса, есепшоттары жабылып, салықтық тексерулер тағайындалады. Ұлттық экономика вице-министрі Азамат Әмрин блогерлер кәсіпкерлік қызметпен айналысқан деп отыр. Егер салық төлеуден жалтарғаны анықталса қылмыстық жауапкершілікке тартылуы мүмкін.
Инфлюенсерлердің бюджет алдындағы миллиондаған табысының қайдан келіп жатқаны қарапайым емес, Мемлекеттік кірістер комитетінің өзін таңқалдырып отыр
Әлеуметтік желілерде блогерлердің Мемлекеттік табыс комитеті алдындағы миллиондаған салықтық қарыздары қызу талқылануда. Хабарламада көрсетілген сомалар жүздеген миллион теңгеге жетеді, ал блогерлердің өздері салықты дұрыс төлегенін айтады. Кейбір блогерлер сомаға таң қалып, салық органдарының әрекеттерін әділетсіз деп есептесе, басқалары бұл кәсіпкердің табысын бақылаудың әдеттегі практикасы деп баға беріп жатыр.
Салық реформасы тереңдеген айдың-күннің аманында көлеңкелі табысты заңдастырып жүргендердің төбесі көріне бастады.
Құзырлы орындардың назарына ШОБ емес, инфлюенсерлер ілігіп қалды. Желіде алғашқы жаңалықтар пайда болғаннан кейін салық берешегі бар блогерлердің тізімі бар фотосурет тарай бастады. Оны өзінің Telegram-арнасында журналист Михаил Козачков жариялады. «@ Koza4kov _ bot-қа мына қағазды жіберді — бұл енді бюджетті оң бағанда көрсетілген сомаға толықтыру керек болатындар тізімі, немесе осы сомадан ЖТС ұстайтын болады, мен нақты түсінбедім», — деп жазды журналист. Кеше МКМ ешқандай тізім бермегенін, желілерде таратылатын тізім мемлекеттік кірістер органының актісі болып табылмайтынын айтты.
Мемлекеттік кірістер комитеті жеке тұлғалардың кірістерін әкімшілендіру басқармасының басшысы Дина Құсайынова журналистермен кездескен кезде азаматтардан блогерлер сәнді өмір салтын ұстанады, салық төлемейді деген шағымдар, өтініштер түскенін, тексеруге сол себеп болғанын айтып берді. Ол хабарландырулар блогерлерге 2025 жылдың ақпанында 2022 және 2023 жылдардағы деректерді талдау негізінде жіберілгенін нақтылады.» Блогерлердің кейбіреулері нөлдік көрсеткішпен салық декларациясын ұсынған, сондықтан біз талдау жүргізіп, айырмашылықтарды анықтадық «, — деп қосты МКК өкілі.
Блогерлердің біразы қайырымдылыққа, туған күндерге ақша жинап, ақшаны туыстарына аударғанын айтып жатыр
Мұны қалай дәлелдеуге болатыны туралы Дина Құсайынованың пікірі мынадай. «Қайырымдылық туралы заң бар. Қайырымдылық көмекке соманы алу кезінде уәкілетті органдарға қайырымдылық кімнің жүзеге асыратыны туралы есеп берілуге тиіс. Бізге осы есептер ұсынылысымен, әрине, назарға алынады. Енді өзге де табыстар туралы айтқым келеді. «Қайырымдылық көмек», «демеушілік көмек» деген ұғым бар. Мұның бәрі де кіріс ретінде көрсетіліп, кейін Салық кодексіне сәйкес түзетілуі тиіс. Егер ол жасалмаса, әрине, олар қосымша салық декларациясын ұсынып, осының барлығын көрсетіп, түсініктеме бере алады және бәрі назарға алынады. Хабарламаларға 30 жұмыс күні жауап беруі тиіс. Уақыт жеткілікті, бір жарым айға жуық «, — деп атап өтті МКК басқармасының басшысы.
Оның айтуынша, хабарламалар ақпан айында ғана болған жоқ. Бұдан бұрын да ескерту болған. Басқа блогерлер үнсіз салық декларациясын толықтырып, салық төледі. «Бүгінгі күні біреу өз аккаунттары арқылы бір нәрсе дұрыс емес деп айтады… Егер бірдеңе дұрыс болмаса, бізге түсініктеме берсін, өздерінің барлық мәліметтерін салыстырып көрсін, келіспейтіндерін, түсініктеме берсін.Оның үстіне, бізде салыстыру кезінде, керісінше, салық декларациясында біз өз көздерімізден анықтағаннан көп табыс көрсетілген блогерлер бар. Яғни, бізде бәрін дер кезінде дұрыс көрсететін және салық төлейтін өте адал блогерлер бар «, — деді Дина Құсайынова.
Қазақстан блогерлері миллиардтаған теңгеге берешек туралы жаппай салық хабарламаларын алған болатын. Мемлекеттік кірістер комитетінің мәліметінше, 594 адам өз табысын 53,3 миллиард теңгеге төмендетті. Блогер Әлішер Елікбаев өз бетінде кейбір әріптестерінің қосымша есептелген салық сомасы 300 миллион теңгеден асатынын хабарлады. Бұл олардың болжамды айналымы шамамен 1 миллиард теңгені құрауы тиіс дегенді білдіреді.
Салық және салық қауіпсіздігі жөніндегі сарапшы Дмитрий Казанцев қазақстандық блогерлерге салық салушылардың табысты төмендетуге қатысты шағымдары туралы айтып берді. Сарапшының айтуынша, Мемлекеттік кірістер комитетінің «наразылығында» коммерциялық қызмет пен жарнамалық кіріс алу үшін блогерлерге тіркелген ЖК мен ЖШС есептері туралы сөз болып отыр. Бұл ретте МКК берілген салық декларацияларымен салыстырылған әртүрлі дереккөздерден алынған деректерді тексеру барысында бұзушылықтарды тапты. Яғни, сарапшы атап өткендей, салық төлеушілер ең алдымен жеке тұлға ретінде блогерлердің карталары бойынша банк шоттарындағы деректерге бағдарланған. «Мысалы, блогердің 60 миллионы 2022 жылы ЖК айналымы ретінде өтті, ал карталар бойынша барлығы 300 миллион өткен. Енді оны қарыз ретінде көрсетеді. Салық органдары үзінділерді егжей-тегжейлі талдаған жоқ. Түсім бағанындағы нәрсенің бәрін жасырын кіріс деп есептедім. Әрине, бұл дұрыс емес» деді Дмитрий Казанцев. Сарапшы сондай-ақ блогерлердің салықтық түсіндіру қажеттілігі туралы жағдайға түсінік берді. Оның айтуынша, блогер жеке есеп шотына келіп түскен ақшаның қай нүктеден түскенін салық органдарына дәлелдеу керек. Оның заңға топмақ келмейтінін дәлелдей алса,мәселе шешіледі. «Камералдық бақылау — әдеттегі іс, хабарламалар жылына бірнеше рет келеді. 300-400 миллион соманы алатын блогерлер туралы әңгіме басқа болып түр. Салық декларациясын нөлдік деңгейді көрсетіп, жеке карточкасы арқылы 10 -50 млн теңге қабылдағандар туралы әңгіме басқа.
Салық комитеті Дмитрий Казанцевтің гипотезасын растады: мәселе расында да алшақтықта. Карталар мен есептердегі ақша санының айырмашылығы үшін 594 блогер есеп беруі тиіс.Сарапшылардың сөзінше, 594 блогер алдағы табысынан салық төлеп тұруы тиіс инфлюенсерлер армиясының көш басында тұрғандар. Бұл бастама салық заңы бәріне ортақ деген түсініктің қалыптасуына алғы шарты болуы тиіс. Енді әлем ғаламтордың сиып кетті. Әлеуметтік желідегі әрбір инфлюенсерлер салық органдарының бақылауында тұрады.
Өзге елдерде
Шетелдік ақпарат көздерінде 1 стақан су сатып, пайда тапқандардың бәрі табыс салығын төлеуі тиіс екені жиі айталады.
АҚШта контент жасаушылар тапқан әр табысына салық төлеуі тиіс. АҚШ-тағы федералды салық мөлшерлемесі прогрессивті, яғни сіздің табысыңыз неғұрлым жоғары болса, салық мөлшерлемесі өседі. Салық басқармасының (IRS) мәліметіне сүйенсек, табыс салығының мөлшерлемесі 10%-дан 37%-ға дейінгі аралықта.
Ұлыбритания
Ұлыбританияда желі белсенділері табыс салығын және Ұлттық сақтандыру қорына жарна төлеуі керек. £12 570-тен (салық салынбайтын шек) көп пайда көретін кез келген адам осы шектен жоғары сома бойынша табыс салығын төлеуге міндетті. Бұл минимум сауда шегерімі арқылы ұлғайтылуы мүмкін.
Салық ставкалары барлық кіріске емес, тек бірнеше санатқа жататын табысқа ғана қолданылады. Мысалы, егер сіз бір жылда £80 000 тапсаңыз, онда келесідей есептеледі: £37 700 (£50 270 — £12 570). Яғни, 40% салық салынады. Сонда бір жылдағы салықтың көлемі — £19 292.
Қытай
Қытайдағы табыс салығы табыс мөлшеріне байланысты есептеледі: 3%-дан 45% аралығында.
2021 жылдың желтоқсанында Қытайдағы ең ірі стримерлердің бірі Хуан Вэйге (Viya деген атпен танымал) салық төлеуден жалтарғаны үшін 1,34 млрд юань (210 млн доллар) көлемінде айыппұл салынды. Сондай-ақ желі жұлдызының барлық аккаунттары бұғатталған.
Ресей
Көрші елде блогерлер төлейтін салықтар бизнесті тіркеу нысанына (өзін-өзі жұмыспен қамту, жеке кәсіпкер немесе ЖШС) байланысты.
Табысы 2,4 млн рубльге дейін жететін блогер өзін-өзі жұмыспен қамтушы ретінде тіркеле алады. Ал егер қызметкерлері болса және кірісі 2,4 млн рубльден асса, онда жеке кәсіпкер ретінде тіркеледі.
Өзін-өзі жұмыспен қамтыған жағдайда заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлерден (ИП ретінде тіркелгендерден) алынатын табыс салығы 6%, ал жеке тұлғалардан алынатын салық 4% құрайды.
Жеке кәсіпкерлерге салынатын салықтар салық жүйесіне және аймаққа байланысты: оңайлатылған салық жүйесі бойынша — 1-15%, жалпы салық жүйесі бойынша — 13-15%, ҚҚС — 20%-ға дейін төлейді.
