Соңғы екі жылда ҚР несиелеу тұрғысынан қиын кезеңдерді бастан кешіп келеді. Осы кезеңде кредиттер бойынша мөлшерлемелердің айтарлықтай өсуі байқалады.
Ұлттық банктің статистикасында қазақстандық банктердің 5 айдағы табысы 1,143 трлн теңгеге жеткені айтылады. Бұл 2024 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 1,48% -ға көп, (1,126 трлн теңге).
Мамыр айында банктер 238,6 млрд теңге таза пайда алды. Бұл сәуірге қарағанда сәл аз, бірақ жыл басынан бергі басқа айларға қарағанда көп.
қаңтарда — 228,4 млрд. теңге;
ақпанда — 220,3 млрд теңге;
наурызда — 215,1 млрд теңге;
сәуірде — 240,5 млрд теңге;
мамыр айында — 238,6 млрд теңге.
Базалық мөлшерлеме төмендеген кезде ақша арзандап, банктердің табысы қысқарады
Несиелер де тиімді әрі тартымды бола түсуде, себебі олар бойынша да мөлшерлемелер төмендейді. Алайда депозиттер бойынша мөлшерлемелер де төмендеуде. Халық пен бизнес белсенді түрде несиелендіруде, сатып алу қабілеті өсуде. Осылайша, экономикадағы тұтыну мен сұраныс артады. Бұл экономика өсімін ынталандырады. Мұндай саясаттың теріс әсері инфляцияның өсуі болуы мүмкін: ақша арзан тұрады, сондықтан ол көп болады.
Қазір мынадай жағдай байқалады
базалық мөлшерлеме айтарлықтай жоғары деңгейде және өз позициясын ұзақ уақыт бойы сақтап келеді.
Бұл мыналарға әсер етеді:
- тұтыну кредиттері бойынша жоғары мөлшерлемемен — халық қарыздар бойынша айтарлықтай артық төлеуге мәжбүр.
- Бұл өз кезегінде сатып алу белсенділігіне де, өмір сүру деңгейіне де кері әсерін тигізеді;
- қымбат ипотекаға — нақ осы базалық мөлшерлеменің жоғары мәні ипотеканың қымбаттығына және қол жетімсіздігіне теріс әсер етеді.
- Біздегі ипотека бойынша мөлшерлемелер әлемдегі ең жоғарылардың бірі болып саналады;
Бизнесті дамыту — корпоративтік сектор несиелер бойынша жоғары мөлшерлемелерге байланысты өзін қарыз қаражатымен қамтамасыз ете алмайды. Бұл, бірінші кезекте, елдегі ШОБ-тың дамуына кері әсерін тигізеді. Жоғары мөлшерлемеге байланысты елдегі бизнес өз дамуына уақтылы инвестиция сала алмайды деп жазғанбыз.
