15-23 мамыр аралығында біздің елге келіп-кеткен Қазақстан Халықаралық валюта қорының миссия басшысы Али Джавад Аль-Эйдтің қорытынды мәлімдемесін жариялады, онда ағымдағы экономикалық жағдайға шолу, экономиканың даму перспективалары, сондай-ақ негізгі ұсынымдар қамтылған.
ХВҚ сарапшылары Қазақстанда ЖІӨ-нің айтарлықтай жоғары өсімі сақталып отырғанын атап өтті, бюджет тапшылығы өсетінін, ал экономиканың өсуі мұнай бағасының төмендігінен және инфляцияның жоғарылауынан бәсеңдейтінін ескертті. Дегенмен, мұнай бағасының төмендігі мен инфляцияның жоғарылығы экономиканың дамуына қауіп төндіреді.
ХВҚ-ның Қазақстандағы миссиясының басшысы Али Джавад Аль-Эйдтің айтуынша, қазір қазақстандық экономика өзін жақсы сезінуде: 2025 жылдың алғашқы төрт айында нақты ІЖӨ 2024 жылдың аяғындағы 4,8% -ға қарағанда 6% -ға өсті.
Мәселен, ХВҚ нақты ІЖӨ өсімі жеделдегеніне және 2025 жылдың алғашқы төрт айының қорытындысы бойынша 2024 жылдың соңындағы жағдай бойынша 4,8% -бен салыстырғанда 6% -ды құрағанына назар аударды.
«Өсім қызмет көрсету, көлік, құрылыс, өңдеу және өндіру өнеркәсібі секторларындағы жоғары белсенділікке байланысты. Ішкі сұраныс тұтынушылық кредит берудің жоғары деңгейі мен жұмсақ салық-бюджет саясаты арқылы қолдау табады; бұл ретте мемлекеттік инфрақұрылымдық инвестициялардың ЖІӨ-дегі үлесі өсуде. 2025 жылы ХВҚ шамамен 5% мөлшерінде неғұрлым қалыпты экономикалық өсуді күтеді, бұл сауда әріптестері елдеріндегі өсу қарқынының төмендеуіне және мұнайдың әлемдік бағасының төмендеуі нәтижесінде мұнай емес секторлар үшін қайталама әсерлерге негізделген, ал орта мерзімді перспективада мұнай емес ЖІӨ-нің өсуі ағымдағы бағалауларға сәйкес шамамен 3,5% -ды құрайды инфляциялық емес тұрақты өсім», — деп есептейді Али Джавад Аль-Эйд
Қорда инфляцияның 2025 жылғы сәуірде 10,7%-ға дейін жеделдеуі атап өтілді, бұл «2024 жылғы 4-тоқсанда теңге бағамының әлсіреу әсерін қоса алғанда, ішкі және сыртқы факторлардың әсері нәтижесінде кең бағалық қысымға негізделген.
ХВҚ болжамы бойынша 2025 жылы инфляция шамамен 10,5% -ды құрайды
«ҚР Ұлттық банкінің ақша-несие саясаты шектеулі күйінде қалып отыр және инфляция 5% -дық мақсатты көрсеткішке жақындағанша осындай күйінде қалуы тиіс», — деп кеңес береді ХВҚ.
Бұл ретте мұнай бағасының төмендеуі жағдайында бюджет тапшылығы мен төлем балансының ұлғаюы күтілуде. ХВҚ болжамы бойынша, 2025 жылы бюджеттің мұнай емес тапшылығын ЖІӨ-нің 7,9% -дан 8% -дан сәл артық ұлғайта отырып, ынталандырушы салық-бюджет саясаты сақталады.
«Үкіметтің ҚҚС мөлшерлемесін арттыру, салық базасын кеңейту, сондай-ақ кіріс жинауды арттыру мақсатында цифрландыруды енгізу жөніндегі 2026 жылға арналған жоспарларын құптаған жөн. Кеңiнен қолданылатын жеңiлдiктердi қысқарту жөнiндегi күш-жiгер салық базасын одан әрi кеңейтуге ықпал етер едi. Болжам бойынша, 2025 жылы ағымдағы операциялар шотының тапшылығы 2024 жылғы 1,3% -бен салыстырғанда ЖІӨ шамамен 3,5% -ға дейін ұлғаяды, бұл негізінен мұнай бағасының төмендеуіне және мемлекет пен үй шаруашылықтарының шығыстарына байланысты импортқа деген сұраныстың сақталуына байланысты», — деп атап өтті Али Джавад Аль-Эйд.
