ОПЕК + жалпы министрлік кездесуі бүгін Мәскеу уақыты бойынша сағат 16 -да, басталады: Онда мұнай нарығының ағымдағы жай-күйін, болашаққа болжамдарды және өндіруді ықтимал түзетулерді талқылау жоспарлануда. Алдағы кездесуде өндірісті күніне 411 мың баррелге ұлғайту мәселесі талқыланады деп күтілуде. Егер Иранға қарсы санкциялар күшінде қалса, бұл мұнай бағасына қолдау көрсетеді.
ОПЕК + барлық министрлерінің кездесулері жарты жылда бір рет өткізіледі. Соңғы осындай кездесу 2024 жылғы 5 желтоқсанда өтті. Осыдан кейін ОПЕК + тек министрлік мониторингтік комитеттің отырыстары форматында (екі айда бір рет өткізіледі) және мұнай өндіруді ерікті түрде қысқартатын «сегіздікпен» (наурыздан бастап бұл кездесулер ай сайын өткізіледі) кездесті.
Әдетте ОПЕК + министрлерінің кездесуі күні альянстың мониторингтік комитетінің отырысы да өткізіледі, ол мұнай өндіру жөніндегі одан арғы саясат туралы ұсынымды айқындайды.
Reuters агенттігінің айтуынша, сұнай бағасы сейсенбі күні тағы да төмендеді, себебі ОПЕК + тарапынан өндіру көлемінің өсуі нарыққа қысым жасады. Brent маркалы мұнайдың фьючерстері Гринвич бойынша 05.07-ге қарай барреліне 64,50 долларға жетіп, 24 центке (0,4%) төмендеді. West Texas Intermediate (WTI) маркалы американдық мұнай да барреліне 61,24 долларды құрап, 29 центке (0,5%) төмендеді. Еске салайық, WTI келісімшарты дүйсенбі күні АҚШ-тағы мерекеге байланысты жабылған жоқ.
Сарапшы Анна Бодрованың айтуынша мұнай нарығы төмендеп, шоғырлануға себеп іздеуде. Brent сұрыпты мұнайдың бағасы сейсенбі күні барреліне $64,62-дан аспақ. Техникалық тұрғыдан алғанда, күндізгі таймфреймде Brent әлі де $65,50-ге және одан әрі $67,00-ге көтерілуі мүмкін.
Баға белгілеулер ОПЕК + тарапынан жеткізілімдердің одан әрі ұлғаюына байланысты қауіптенулер аясында төмендеді. Топ шілде айындағы өндіру мақсаттарын түпкілікті бекіту үшін осы аптаның соңында кездесуі тиіс. Хабарламада айтылғандай, өндіріс тәулігіне 411 000 баррелге артуы мүмкін.
Мамыр айында ОПЕК + екінші ай қатарынан, яғни маусым айында мұнай өндіруді жеделдетіп ұлғайтуға келісті.
АҚШ президенті Дональд Трамп Еуроодақпен сауда келіссөздерін 9 шілдеге дейін ұзарту туралы жариялағаннан кейін мұнай бағасындағы шығындар азайды.
Иран дүйсенбі күні АҚШ-пен ядролық келісім аясында уранды байытуды тоқтатудан бас тартты. Егер келісім болмаса, Иранға қарсы санкциялар күшінде қалады. Бұл Иран мұнайын жеткізуді шектеп, мұнай бағасына қолдау көрсетеді
ОПЕК + мәмілесі қазір 2025 және 2026 жылдарға белгіленген мұнай өндіруге арналған квоталар, сондай-ақ ірі өндірушілер — Ресей мен Сауд Арабиясын қоса алғанда, альянстың сегіз елі ғана ұстанатын ерікті қысқарту шеңберінде әрекет етеді. Бұл сегіз ел 2024 жылдың басынан бері мұнай өндіруді 2,2 млн баррелге қысқартты, бірақ 2025 жылдың сәуірінен бастап бұл баррельдер біртіндеп нарыққа орала бастады. Сонымен қатар, осы елдер 2023 жылдың көктемінен бастап 2026 жылдың соңына дейін өндірісті өз еркімен тағы 1,65 млн б/с азайтады.
ОПЕК тарихында жеңістер де, ішкі даулар мен келіспеушіліктер де болды. Мұнай өндіруді саналы түрде шектеу есебінен жаһандық бағаларды бақылауға мүмкіндік берген ерікті квоталар тетігі тоқтаусыз жұмыс істеуі ОПЕК елдеріне 1998-1999 және 2008-2009 жылдары екі экономикалық дағдарысты сәтті еңсеруге көмектесті.
2010 жылдардың ортасында әлемдік мұнай-газ саласында жаңа ойыншы пайда болды
ОПЕК + ішіндегі позициялар мемлекеттерде теңдей емес.
- Басты рөлдерді Сауд Арабиясы (оған өндірістің 25,6% -ы тиесілі), Ресей (сондай-ақ шамамен 25%),
- Ирак (11,2%) және БАӘ (8,5%) атқарады.
- Салыстыру үшін, Қазақстанда үлестің шамамен 4% -ы бар. Ал Иран, Ливия және Венесуэла сияқты елдер ерекше экономикалық жағдайларға байланысты квоталарды мүлде сақтауға міндетті емес.
АҚШ тақтатас кен орындарын игере бастады. Арзан мұнай нарыққа құйылды, бағалар құлдырады, көптеген экспорттаушы елдердің экономикасы зардап шекті. ОПЕК-ті кеңейту керек екені белгілі болды — осылайша оның ОПЕК + түріндегі «кеңейтілген құрамы» пайда болды, оған Қазақстан да кіреді
Қазақстандық мұнай-газ сарапшылары біздің елдің ОПЕК-ке қатысты ниетінде бөтен ой жоғын осы кезге дейін талай рет айтқан
Квоталарды қатаң өндірістік қажеттіліктен бұзуға тура келеді. Қазақстан экономикасы Теңіз, Қашаған және Қарашығанаққа негізделген. Бұл бізді сыртқы нарықта икемсіз ойыншы ретінде қалыптастырды. Сарапшылар жиі айтатындай, мұның бірнеше себебі бар.
- Технологиялық шектеулер — ірі кен орындарында қайтарымсыз зардаптарсыз өндіруді тез төмендетуге болмайды;
- келісімшарттар бойынша міндеттемелер — Қазақстанның халықаралық корпорациялармен өз уағдаластықтары бар;
- «қауіпсіздік жастығының» болмауы — Парсы шығанағы елдерінен айырмашылығы, Қазақстанда мұнай сақтау үшін үлкен қуат жоқ.
