Ұлттық банкінің монетарлық операциялар департаментінің директоры Нұржан Тұрсынханов қазақстандықтардың зейнетақы жинақтарының қайда инвестицияланып жатқанын айтып берді,
2014 жылдан бастап БЖЗҚ зейнетақы активтері 5 еседен астам өсті және қазір валютада 9 трлн теңгені құрайды. Бірақ 2025 жылдың І тоқсанында кірістілік бағамның құбылмалылығы мен инфляцияның өсуінен төмендеді. Ұлттық банк бұл уақытша деп сендіреді. Ұлттық банктің монетарлық операциялар департаментінің директоры Нұржан Тұрсынханов БЖЗҚ бірыңғай қор болған 2014 жылдың сәуірінен бастап оның активтері 5 еседен астам өскенін айтты.
Қазір активтердің 60% теңгемен, ал 40% валютамен, бұл 17,7 млрд доллар немесе 9 трлн теңге. Теңге бөлігінің 69% (9,3 трлн теңге) мемлекеттік бағалы қағаздарға салынған — олар ең сенімді болып саналады. Тағы 15% — квазимемлекеттік компаниялардың облигацияларында, ал 5% — екінші деңгейлі банктердің қағаздарында.
2016 жылдан бастап валюта үлесі 17-ден 40% -ға дейін ұлғайды. Бұл АҚШ-тың қазынашылық облигациялары, Apple және Microsoft сияқты ірі компаниялардың акциялары, сондай-ақ корпоративтік облигациялар сияқты түрлі елдер мен активтерге ақша салуға көмектеседі.
Нұржан Тұрсынханов мұндай тәсіл тәуекелдерді төмендететінін айтты:
«Жоғары құбылмалылық кезеңінде нарықтық құнның төмендеуі валюталық портфельдегі облигациялармен өтеледі».
Бірақ 2025 жылдың бірінші тоқсанында кірістілік теңгенің нығаюынан (бір доллар үшін 525 теңгеден 504 теңгеге дейін) және инфляцияның өсуінен төмендеді. Бұл уақытша шығын, ол түзетіле бастады: сәуірдің бірінші аптасында кіріс 400 млрд теңгені құрады. Ұлттық банк екі ай емес, жыл ішіндегі табыстылыққа қарауға кеңес береді. 2024 жылдың сәуірінен 2025 жылдың наурызына дейін кіріс 2,4 трлн теңгені, ал кірістілік 1,99% құрады. Бұл инфляциядан 10% төмен, бірақ 2024 жылы кірістілік 17,84%, ал инфляция — 8,6% болды, бұл нақты кірістілікті 9,24% берді. 10 жыл ішінде (2014 жылдан 2024 жылға дейін) кірістілік 180,2% -ды, ал инфляция — 156% -ды құрады. Яғни зейнетақы активтері инфляцияға қарағанда 24% -ға өсті.
Ұлттық банк ұзақ мерзімді перспективада кіріс әкелетіндей етіп ақша салуды жалғастырады. Турсунханов дағдарыс жылдарында да — 2020 (пандемия) және 2022 (геосаяси проблемалар) — кірістілік оң болып қалғанын атап өтті. Басты мақсат — салымшылардың жинақтарын сақтап, көбейту.
Ұлттық банкінің монетарлық операциялар департаментінің директоры Нұржан Тұрсынханов қазақстандықтардың зейнетақы жинақтарының қайда инвестицияланып жатқанын айтып берді. Былтыр біз үкіметпен бірлескен бағдарламаны жарияладық. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының (БЖЗҚ) 1,5 трлн теңге мөлшеріндегі зейнетақы активтерін еліміздің ішкі инфрақұрылымдық жобаларына инвестициялауға дайынбыз. Мұнда салымшыларға алаңдаудың жөні жоқ екенін айтқым келеді: біз үшін ең маңыздысы – бұл қаражат кімге берілетіні. Бұл жағдайда қаражат не «Самұрық-Қазынаға» және оның алғашқы деңгейдегі еншілес ұйымдарына, не болмаса «Бәйтерекке» және тікелей еншілес компанияларына бағытталады. Яғни, кредиттік рейтингі бар ұйымдарға ғана, – деді Тұрсынханов.
Оның айтуынша, бұлар – артында мемлекет тұрған сенімді эмитенттер. Сондықтан салымшылар алаңдамаса болады. Ал зейнетақы қаржысы бағытталатын тараптар бұл қаражатты ірі инфрақұрылымдық жобаларға салады.
Қазір «Самұрық-Қазынаның» жобалары пысықталып жатқаны да осы жиын барасында белгілі болды. Сонымен қатар, жыл басынан бері Ұлттық банк «Бәйтерек» облигацияларына бірқатар инвестиция салды. «Салымшылар үшін ең маңыздысы – табыстылық. Біз инвестицияны тек нарықтық шарттармен жүзеге асырамыз. Нақты мақсатымыз – нақты табыстылықты қамтамасыз ету. Бұл, өз кезегінде, зейнетке шығатын салымшының лайықты төлем алуға мүмкіндігі болуына жол ашады, – деп түйіндеді Тұрсынханов.
Айта кетейік, биыл қаңтар айында Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры «инвестициялық табыстың теріс мәнде болғанын» мәлімдеген еді – салымшылар шамамен 300 млрд теңгеге жуық қаражаттан айырылған.
