Доллар мен теңге теңге қосымша дем алғандай жағдай қалыптасып тұр.
Сарапшылар мұның себебін білмей неше түрлі болжамның тізгінін жіберіп жатыр. Кешелі бері Тик Тоқ пен Интаграмда бір күндік сарапшылар пайда болып, доллар сатып алуға кеңес беріп жатыр. Ал Ұлттық банк валюта нарығына интервенция жасамайтынын, бірақ жағдайды мұқият бақылап отырғанын және бағамның күрт көтерілуін болдырмау үшін қажетті шаралар қабылдауға дайын екенін мәлімдеді. Теңге бюджет трансферттері мен монетарлық тұрақтылықты қолдау үшін шетел валютасын сату арқылы қолдау көрсетіліп жатыр.
Бірер аптадан бері тек қазақ теңгесі ғана емес, австралия доллары да қысымды сезіп жатыр. Канада доллары да бірнеше пайызға әлсіреді. Екі үш күннен бері АҚШ долларының беті қайтып, әлсіреп қалғанын көріп жүрміз. Ұлттық банк төрағасы Тимур Сүлейменовтың айтуынша, ұлттық экономика министрлігіндегі әріптестерімен жағдайды сараптап жатыр. Дүрлігуге үлкен себеп жоқ. Әзірге жағдай бақылауда, Экономикалық өсім де, мемлекеттік қаржының көрсеткіштері де болжам шегінде.
АҚШ Қазақстан үшін 27% баж салығын енгізуді жоспарлап отыр. Бірақ сарапшылардың айтуынша, біздің еліміз АҚШ шын мәнінде қатаң тарифтерді қолданатын елдердің қатарына кірмейді. Біздің елдеріміз арасындағы сауданың басым бөлігі жеңілдікті шарттармен жүргізіледі, сондықтан ықпалы мейлінше аз болатыны айтылып жатыр.
АҚШ президенті Дональд Трамптың жаңа тарифтерді енгізуді 90 күнге кейінге қалдыру шешімі әлемдік сауданың шиеленісуіне байланысты уақытша жеңілдік бергені кешелі бері айтылып жатыр.
Алайда сарапшылар бұл қақтығыстың аяқталуы емес, тек үзіліс екенін ескертеді. Бөлінген үш айда әлемдік нарықтар тұрақтануы мүмкін. Бірақ осы мерзім аяқталғаннан кейін Трамптың мұнай нарығының құлдырауы туралы мәлімдемелері жүзеге асырылса, Қазақстан экономикасы үшін салдары ауыр болуы мүмкін.
Қаржы талдаушысы Арман Бейсембаевтың айтуынша, энергия тасымалдағыштар бағасының төмендеуі, мұнай бағасының төмендеуі теңгеге, мұнай бағасының төмендеуі бюджет кірістеріне, ұлттық қорға түсімдерге әсер етеді. «Бюджеттегі проблемалар қарапайым адамдарға ауыр соққы беруі мүмкін, себебі бұл біреудің табысы және ол осы экономикалық спиральге тартыла бастайды, біз қазір ең бастысы экономикалық күйзеліске жол бермейміз «.
Қазақстандықтар ықтимал девальвацияны талқылауда. Ұлттық банк басшысы Тимур Сүлейменов бағам күрт өзгермейді деп мәлімдеді.
«Алайда мұнай бағасының ұзақ уақыт құлдырауы сауда балансына, ішкі валюта нарығына және ұзақ мерзімді перспективада ұлттық валюта бағамына әсер етуі мүмкін» дейді Арман Бейсембаев.
Сонымен қатар азиялық даму банкінің сәуір айындағы болжамы Қазақстанның ЖІӨ-сінің 4,9% деңгейінде өсетінін айтып жатыр. Бұл біз үшін күткеннен төмен болжам.
Расул Рысмамбетовтың айтуынша, Ұлттық банк осындай жағдайда ұлттық валютаны кез келген бағамен қолдай бастаса, онда ол «ресурстарды бекер жағуы» мүмкін. Қазір доллар сатып алудың қажеті жоқ.
Сарапшы алдағы апта ішінде валютаны сатып алуға және сатуға үзіліс жасауға кеңес береді.10 мың теңге пайда табу үшін бір миллион теңгеге валюта сатып алудың қажеті жоқ.
«Қатты турбуленттік кезеңде ештеңе істемеген дұрыс. Теңге әлсіреп жатқанына қарамастан, шығынның басым бөлігі теңгеде екенін ұмытпау керек», дейді Расул Рысмамбетов.
Әлемдік державалардың қазіргі саясатына байланысты негізгі ақшаны ұлттық валютада ұстаған дұрыс. Оның айтуынша, еуроның валютасы долларға қарағанда әлдеқайда тұрақты, бірақ жағдай тез өзгеруде, сондықтан жинақталған қаражаттың 20% -ын швейцария франкінде ұстауға болады.
