Ресейдің Қазақстанда үш ЖЭО құрылысын салатыны туралы 2023 жылы белгілі болды. Содан бері бұл тақырып трендтен түскен емес. Әңгіменің әліппесі енді оларға Ресей иелік етеді деген болжамнан басталып жүрді. Оның алғашқысы Көкшетауда ЖЭО іске қосу 2028 жылға жоспарланып отыр.
Үш бірдей ЖЭО салу туралы мәжіліс ратификациялаған түпкілікті келісімде ресейлік тараптың жеңілдетілген, субсидияланған несие беретіні айтылған. Құрылысқа тапсырыс беруші, «Самұрық-Қазына». Бірақ несие сомасы, мерзімі, сондай-ақ пайыздық мөлшерлемесі құжатта көрсетілмеген.
Бүгін энергетика вице-министрі Сұңғат Есімханов Қазақстандық тарап Ресейдің Көкшетау, Семей және Өскемен қалаларындағы жылу электр станцияларының (ЖЭО) ешкімге бермейтінін, РФ бас мердігер ретінде жеңілдікпен қаржыландыруды қамтамасыз ететінін айтты. Қысқасы, Қазақстан Көкшетау, Семей және Өскемен қалаларындағы жылу электр станцияларын ешкімге бермейді
Вице-министрі Сұңғат Есімхановтың айтуынша, бірінші кезеңде Ақмола облысының орталығы Көкшетауда ЖЭО салуды бастауды жоспарлап отыр.
«Биыл ЕРС-келісімшарт жасау жоспарлануда. 2028 жылғы міндет — Көкшетау ЖЭО-ны іске қосу. Сонымен қатар, Семей және Өскемен ЖЭО кезең-кезеңімен жүріп жатыр. Онда дайындық (жұмыс), жобалау жұмыстары жүріп жатыр, ал қандай да бір басқа меншік иесіне беру мәселесі қажет емес «, — деп сендірді Есімханов.
Бұған дейін ҚР үкіметі Еуразиялық даму банкі Қазақстандағы бірнеше ЖЭО жаңғырту мен кеңейтуге ақша инвестициялайтынын хабарлаған болатын. Көкшетау, Семей және Өскемендегі ЖЭО қазақстандық көмірмен жұмыс істейтін болады, алайда үкімет оларды кейіннен газға көшіру мүмкіндігін қарастыруда.
Энергетика вице-министрі Әлібек Жамауов өткен жылы журналистермен кездескен кезде «Сарыарқа» магистральді газ құбыры Көкшетау мен Петропавлға 2028 жылға қарай тартылатынын айтты.
ЖЭО құрылысы аяқталған соң ресейлік «Интер РАО Экспорт» компаниясы газдандырады
Көрсетілген облыс орталықтарын газдандыру «Сарыарқа» (Қызылорда — Жезқазған — Теміртау — Астана) магистральдық газ құбырын салуды жалғастыру есебінен жүргізіледі.
Көкшетау ЖЭО құрылысы жобасы бойынша техникалық-экономикалық негіздеме (ТЭН) бұрын түзетілген болатын. Бастапқы ТЭН бойынша станцияның электр қуаты 240 МВт және жылу қуаты 520 Гкал/сағ болуы тиіс болатын, құрылыстың жалпы құны 239,4 млрд теңге, оның кемінде 71,9 млрд теңгесін инвестор салуы тиіс болатын. Оны 2027 жылы пайдалануға беру жоспарланған болатын. Энергетика министрлігі Көкшетауда ЖЭО салуға екі рет тендер жариялады, алайда бірде-бір әлеуетті инвестор өтінім берген жоқ.
Осыдан кейін Қазақстан үкіметі Ресейге бірден Көкшетау, Өскемен және Семейде үш ЖЭО салуды ұсынды. 2023 жылдың соңында «Интер РАО» құрамына кіретін «Интер РАО — Экспорт» компаниясы жаңа көмір энергоблоктарын салу жолымен Көкшетау, Семей және Өскемен облыс орталықтарында ЖЭО салу жобаларын іске асыратыны белгілі болды.
1.Көкшетау ЖЭО-ның құны 347 млрд теңге
Станцияның электр қуаты 240 МВт, жылу қуаты — 520 Гкал/сағ құрайды. Мердігер объектіні жобалау, салу және пайдалануға беру үшін жауапкершілікті өзіне алатын ЕРС-келісім-шартты 2024 жылдың үшінші тоқсанында жасау, ал станцияны іске қосу 2027 жылы ЖЭО жүзеге асыру жоспарланған болатын.
2. Семей ЖЭО-ның алдын ала құны 420 млрд теңге.
Станцияның электр қуаты 360 МВт, жылу қуаты — 742 Гкал/сағ. ЕРС-келісімшартқа 2024 жылдың үшінші тоқсанында қол қою жоспарланған болатын. ЖЭО 2027 жылы іске қосылмақ.
2. Өскеменнің 2 ЖЭО-ның алдын ала құны 490 млрд теңге.
Электр қуаты — 360 МВт, жылу қуаты — 1 007 Гкал/сағ. Бұл ретте Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі облыс орталығында перспективалық электр және жылу жүктемелерін есептеді. Жоба бойынша ТЭН 2024 жылдың желтоқсанында аяқтау, ЕРС-келісімшартқа 2025 жылдың бірінші тоқсанында қол қою жоспарланған болатын.
ҚР Энергетика министрлігі осыған дейін Қазақстан мен Ресей үкіметі арасындағы көмір жылу электр орталықтарын салу жобалары туралы келісімді ратификациялау туралы заң жобасын жариялаған болатын.
Көкшетау, Семей және Өскемен қалаларында оларды газға көшіру мүмкіндігі көзделетін ЖЭО жобалау, жабдықтарды дайындау және жеткізу, жаңа ЖЭО салу және пайдалануға беру жөніндегі жұмыстарды, сондай-ақ жеңілдікті субсидияланған қаржыландыруды ұйымдастыру жөніндегі тетіктерді орындауды немесе ресейлік мемлекеттік экспорттық кредит арқылы қаржыландырылады.
