2024 жылы Қазақстандағы сақтандыру компанияларының активтері негізінен сақтандыру қызметі бойынша кірістердің өсуі есебінен 25,3% -ға, 3,1 трлн теңгеге дейін ұлғайды. 2025 жылғы 1 қаңтарға активтер құрылымында ең көп үлесті бағалы қағаздар алады — 76,0% немесе 2,4 трлн теңге, екінші деңгейдегі банктердегі ақша қаражаты мен салымдар — 5,3% немесе 166 млрд теңге, сақтандыру дебиторлық берешегі — 4,0% немесе 124 млрд теңге. Бұл туралы , Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің деректерінде айтылған.
«Сақтандыру компанияларының міндеттемелері 2024 жылы негізінен сақтандыру резервтерінің өсуі есебінен 37,0% -ға, 2,2 трлн теңгеге дейін ұлғайды. Меншікті капитал 4,5% -ға, 945 млрд теңгеге дейін, негізінен сақтандыру қызметінен түскен пайда есебінен өсті. 2024 жылы сақтандыру нарығы бойынша таза пайда 216,2 млрд теңгені құрады, бұл негізінен сақтандыру және инвестициялық қызметтен түскен кірістер есебінен толықты» деп хабарлады ҚНРДРА.
2024 жылы 23,1 млн сақтандыру шарты жасалды, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 36,1% -ға көп. Сақтандыру немесе қайта сақтандыру шарттары бойынша қабылданған сақтандыру сыйлықақылары 2024 жылы 1,5 трлн теңгені құрады, бұл 2023 жылға қарағанда 50,6% -ға артық.
Міндетті сақтандыру бойынша 2024 жылы компаниялар 251,7 млрд теңгеге сыйлықақы жинады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 29,9% -ға артық. Ерікті жеке сақтандыру бойынша сақтандыру сыйлықақыларының көлемі 796,8 млрд теңгені құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 2,2 есе көп. Ерікті мүліктік сақтандыру бойынша 2024 жылы сақтандыру сыйлықақылары 458,2 млрд теңгені құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 2,0% -ға артық. 2024 жылы сақтандыру төлемдері 334,2 млрд теңгені құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 21,9% -ға артық. 2024 жылы барлығы 1,3 млн төлем жүзеге асырылды.
2025 жылғы 1 қаңтарға Қазақстанның сақтандыру секторы 25 сақтандыру ұйымымен ұсынылған, оның ішінде 10-ы өмірді сақтандыру бойынша.
2024 жылдың соңында Қазақстанда сақтандыру нарығының жұмысы бойынша түзетулер қабылданды. Олар сақтандыру ұйымдарының корпоративтік тәуекел-мәдениетін арттыруға қатысты.
2024 жылдың басынан бастап жалпы сақтандыру секторында күшіне енген өзгерістердің көпшілігі міндетті автосақтандырумен байланысты болды, дейді нарық ойыншылары. Қазақстанның сақтандыру нарығының қатысушылары «Сақтандыру қызметі туралы» Заң бойынша екі салада жұмыс істейді: жалпы сақтандыру және өмірді сақтандыру. Жалпы сақтандыру секторының басты жаңалықтары — Еуропротокол, түзету коэффициентін енгізу, медицина қызметкерлерін кәсіби сақтандыру, сондай-ақ дауды сотқа дейін рететумен айналысатын сақтандыру омбудсманы институты. Сақтандыру компаниялары 2024 жылды жақсы аяқтағаны осыған дейін айтылған. Экономист Төлеген Асқаровтың айтуынша, егер өткен жылдың 9 айында сақтандырушылардың жиынтық таза пайдасы 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 17,0% -ға төмендесе, қаңтар-қараша айларындағы деректер бойынша 9,5% -ға өсімге қол жеткізілді.
Сақтандыру секторының кірістілік көрсеткіштері де аяғына қарай айтарлықтай жақсарды. Егер қыркүйекте сақтандырушылар капиталының (ROE) кірістілігі (рентабельділігі) 16,7% деңгейінде болса, қарашада ол 21,9% дейін өсті. Рас, 2023 жылғы қарашада бұл көрсеткіштің мәні 23,0% құрағанын ескеру қажет. Активтердің кірістілігі (ROA) өткен жылғы қыркүйекте ROA 5,7% деңгейінде қалыптасты, ал қарашада 7,4% дейін өсті. Бірақ бұл 2023 жылғы қарашада қол жеткізілген мәннен әлі де төмен — ол кезде 8,6% болатын.
Сақтандырушылардың жиынтық активтері өткен жылдың басынан бері айтарлықтай өсті — 20,8% -ға 3 трлн 13 млрд теңгеге дейін.
«1 желтоқсандағы жағдай бойынша банк секторының осындай көрсеткішімен салыстырғанда әлдеқайда аз (20 есеге жуық!) — 59 трлн 207 млрд теңге. Әлемдік деңгейден төмен деңгейде сақтандыру секторы активтерінің ЖІӨ-ге қатынасы қалып отыр — қарашаның басында ҚНДРА деректері бойынша ол 2,24% деңгейінде болды, ал әлемде орташа алғанда — 7% «, — деп атап өтті Төлеген Асқаров.
Сақтандырушылар активтерінің құрылымында ең көп үлес бағалы қағаздарға тиесілі — жиынтық көлемнің 75,8%, бұл ретте осы бап бойынша өткен жылдың басынан бастап 30,3% -ға 2 трлн. 283 млрд. теңгеге дейін өсу қалыптасты. Екінші деңгейлі банктерде орналастырылған ақша қаражаты мен салымдар бойынша да өсім айтарлықтай болды — 28,7% -ға 178 млрд теңгеге дейін.
Өткен жылдың 11 айында сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша қабылданған сақтандыру сыйлықақыларының көлемі де айтарлықтай өсті — 2023 жылғы қаңтар-қарашамен салыстырғанда 52,7% -ға 1,3 трлн теңгеге дейін. Бұл ретте міндетті сақтандыру бойынша қабылданған сақтандыру сыйлықақылары бойынша 29,0% өсім 223,5 млрд теңгеге дейін, ерікті жеке сақтандыру бойынша — 123,4% 701,3 млрд теңгеге дейін, ерікті мүліктік сақтандыру бойынша — 6,3% 413,3 млрд теңгеге дейін қалыптасты.
«Сақтандыру сыйлықақыларының көлемі сақтандыру төлемдерінің динамикасымен салыстырғанда жылдам өскендіктен, соңғыларының сыйлықақыларға қатынасы айтарлықтай төмендеді — 2023 жылғы 1 желтоқсандағы 27,9% -дан биылғы қыстың басына 22,5% -ға дейін. Еске сала кетейін, бұл көрсеткіштің ең төменгі мәні соңғы уақытта 2021 жылға сәйкес келді, ол кезде ол 18,0% -ды құраған болатын» дейді Төлеген Асқаров.
Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының жиынтық міндеттемелері 30,7% -ға 2 трлн 80 млрд теңгеге дейін өсті. Мұнда басты рөл өткен жылдың басынан бері 35,5% -дан 1 трлн 839 млрд теңгеге дейін қосылған сақтандыру резервтеріне тиесілі. Сақтандырушылардың меншікті капиталы осының аясында 3,2% -ға 933 млрд теңгеге дейін өсіммен шектелді.
«Freedom Insurance» (Freedom Insurance) сақтандыру компаниясы «АҚ басқарма төрағасы Азамат Керімбаев журналистермен кездескен кезде 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енген сақтандырудың міндетті түрлері бойынша агенттік сыйақы төлеуге тыйым салу туралы да айтып берді. «Бұрын бұл норма тек заңды тұлғаларға ғана тыйым салуды көздеген болатын. Жалпы норма сақтандырудың міндетті түрлері бойынша, оның ішінде сақтандырушылардың интернет-сайттары арқылы тікелей сатудың дамуына оң әсерін тигізеді» дейді ол.
Спикердің айтуынша, сақтандырушы 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап онлайн-реттеу бойынша сайтта толық функционалды қамтамасыз етуге міндетті. Бұл өзгеріс онлайн-реттеуді дамытуға үлкен мүмкіндік беріпті.
Оның айтуынша, Freedom Insurance DTP.kz платформасы әзірленіп, іске қосылды, онда клиент онлайн-өтінім беру және сақтандыру оқиғасын тіркеу арқылы бірнеше күн ішінде кеңсеге келудің, кептелістерге уақыт жұмсаудың және көзбе-көз күтудің қажеттілігінсіз өз шотына сақтандыру төлемін алады.
