Сарапшылардың болжамы осындай. Басынан бастасақ:
Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығының талдау орталығы 2025 жылғы ақпанда қаржы нарығының кәсіби қатысушыларының кейбір индикаторларға қатысты кезекті сауалнамасының нәтижелерін жариялады.
— Айлық инфляцияның соңғы 11 айдағы ең жоғары көрсеткішке дейін жеделдеуі (қаңтарда — 1,1%) және салық жүйесінде талқыланып жатқан реформалар аясында келесі жылы инфляцияны қабылдау нашарлады. Бір жылдан кейін күтілетін инфляцияның орташа бағасы бұрын 9,4% -дан 10,6% -ға дейін өсті.
— Инфляцияның өсуi базалық ставканың көтерiлуiне әкеп соғуы және ақша-кредит жағдайларын қалыпқа келтiру мерзiмiн ұзақ мерзiмге кейiнге қалдыруы мүмкiн.
— Осылайша, респонденттердің 37% 7 наурызда өтетін отырыста базалық мөлшерлеменің көтерілуін күтеді, бірақ қалған көпшілік оның сақталуын болжайды.
— Бұл ретте базалық мөлшерлемені төмендету үшін кеңістік келесі 12 айда едәуір тарылды: бір айдан кейін оның мәні 14,5% құрауы мүмкін, ал бір ай бұрын 14,0% болжанған болатын. Осылайша, экономикадағы нақты мөлшерлеме ағымдағы жоғары деңгейден 6,35% -ға дейін 3,9% -ға дейін құлдырауы мүмкін.
— Жоғары ставкалар, салық кезеңінде дәстүрлі түрде өсіп келе жатқан теңгеге сұраныс, ҚРҰБ операциялары шеңберінде шетел валютасын тұрақты ұсыну және сауда балансы профицитінің маусымдық жақсаруы (бірінші тоқсанда импортқа арналған шығыстар, әдетте, төмендейді, ал тауарлар экспортынан түсетін кірістер бұрынғысынша сақталады) қысқа мерзімді перспективада бағамды ұстап тұрады, бірақ ұзақ мерзімді кезеңде қысым сақталуы мүмкін.
Бір айдан кейін USD/KZT бағамы бір доллар үшін 513,9 теңге шамасында болжанады (тек. 510,7), ал бір жылдан кейін — 551,2 (бұрын 552,5). Бұл шикізаттың жаһандық ұсынысының болжамды ұлғаюы және әлемдік экономиканың баяулауы аясында Brent мұнайының бір барреліне бір жылдан кейін күтілетін орташа бағасын 69,3 долларға дейін (бұрын 73,6) қайта қарауға байланысты болуы мүмкін. Естеріңізге сала кетейік, бюджетке барреліне 75 доллар қарастырылған.
— Мұнайдың неғұрлым төмен бағасы, қатаң қаржылық жағдайлар және ағымдағы жылдың жоғары базасының әсері (Теңізде кеңею іске қосылды) 12 айдан кейін ЖІӨ динамикасына кері әсерін тигізуі мүмкін. ЖІӨ өсімі бойынша болжам бір жылдан кейін бір ай бұрынғы 4,3% көрсеткіштен 4,1% -ға дейін төмендеді.
Естеріңізге сала кетейік, ұлттық валюта бағамы бойынша сарапшылардың болжамы сегізінші ай қатарынан нашарлауда. Қаңтардағы сауалнамада бір айдан кейін USD/KZT бағамы бір доллар үшін 527,3 теңге, ал бір жылдан кейін — 552,5 теңге шамасында болжанып отырғаны көрсетілген, дегенмен валюта нарығындағы теңгерім өткен жылғы ірі салық төлемдері нарыққа елеулі қолдау көрсеткен ақпанда жақсаруы мүмкін.
Экономикалық өсімде өзгеріс бар
Халықаралық валюта қоры жаһандық экономика бойынша кезекті зерттеу шығарды, онда оның ағымдағы жылғы өсімі болжамын 0,1% -ға жақсартты. ХВҚ қаңтар айының соңындағы болжамында экономиканың өсуі біркелкі емес екенін айтыпты. Осылайша, сарапшылар АҚШ экономикасының өсуінің жеделдеуін және «басқа көптеген экономикаларда», атап айтқанда Еуроаймақ пен Қытайда өсу қарқынының баяулауын болжап отыр.
Жалпы ХВҚ әлемдік экономиканың өсу қарқынының 3% деңгейіне дейін төмендеуін болжап отыр. «Мысалы, баж салығы түріндегі протекционистік шаралар саудадағы шиеленісті күшейтуі, инвестицияларды қысқартуы, нарықтардың өнімділігін төмендетуі, сауда ағындары мен жеткізу тізбектерін бұзуы мүмкін».
ХВҚ Қазақстан үшін 2025 жылы ЖІӨ өсімін 5,5% деңгейінде, ал 2026 жылы — 4,1% деңгейінде болжап отыр. Бұған дейін, қазан айындағы болжамда ХВҚ Қазақстан экономикасының өсімін 2025 жылы 4,6% -ға, ал 2026 жылы 3,5% -ға бағалаған болатын.
Айта кетейік, Дүниежүзілік банк ҚР экономикалық өсімі бойынша 2025 жылы 4,7% деңгейінде болжам жасады. Банк атап өткендей, Қазақстанда бұл көрсеткіштің жеделдеуі мұнай өндірудің ұлғаюына байланысты болады, бұл экономиканы қалпына келтіруге ықпал етеді.
Өз кезегінде Ұлттық экономика экс министрі Нұрлан Байбазаров 2024 жылғы 30 қазанда мәжілістің жалпы отырысында 2025 жылы ЖІӨ-нің нақты өсімі 5,6%, ал бес жылда ЖІӨ-нің орташа жылдық өсімі 5,4% құрайтынын болжады.
